Triệu Chứng Zona Thần Kinh Ở Chân / TOP 11 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Bệnh Zona còn được gọi là bệnh giời leo và do virút Varicella Zonster gây ra (VZV).

Triệu chứng của bệnh

Hàng năm tỉ lệ người mắc bệnh Zona lên tới 1,5 – 3,0%. VZV xâm nhập vào dây thần kinh và hạch giao cảm, chúng nhân lên ở hạch rễ sau và gây viêm cấp tính. Đồng thời gây nên sung huyết và thậm chí gây hoại tử. Virút lan đi dọc theo rễ dây thần kinh cảm giác ngoại vi làm tổn thương bao Myelin gây tăng nhạy cảm ngoại vi và làm cho đau đớn, rát bỏng khủng khiếp. Cơn đau và rát bỏng dọc theo đường đi của giây thần kinh cảm giác đó chi phối.

Bệnh Zona trước khi toàn phát thường không thấy những biểu hiện đặc hiệu nào báo trước. Tuy vậy, bệnh cũng xuất hiện một số triệu chứng tương đối giống với một số bệnh nhiễm trùng hay gặp là nhiễm trùng đường hô hấp trên như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức khắp người. Tiếp đến là triệu chứng đau, rát, nhức nhối như kim châm hoặc kiến cắn, đôi khi đau dữ dội và rát bỏng, ngứa rất khó chị.

Đồng thời, vùng da này tăng nhạy cảm cho nên mỗi khi sờ vào đó người bệnh thấy đau, rát tăng lên rõ rệt. Đau có thể liên lục hoặc gián đoạn, đôi khi cơn đau khủng khiếp làm cho người bệnh phát khóc.

Sau một vài ngày tại vùng da này xuất hiện một mảng dát màu hồng đỏ rồi xuất hiện các mụn nước. Mụn nước mọc lên từng chùm, sát vào nhau, tạo thành mảng hoặc có liên kết với nhau. Có trường hợp trên một mảng da chỉ có một chùm nhưng thường là nhiều chùm mụn nước. Một số trường hợp các mụn nước mọc liên tiếp, hết đợt này đến đợt khác làm lan đầy một vùng da. Ngoài các triệu chứng sốt, đau, rát bỏng, ngứa ở vùng da bị Zona thì nổi hạch ở vùng lân cận sát với vị trí bị Zona, đặc biệt là Zona ở vùng đầu, mặt, cổ và liên sườn. Nếu bị Zona ở vùng bả vai hoặc cổ thì hạch vùng nách bên phía bả vai bị bệnh sẽ bị sưng và đau. Nếu Zona xuất hiện ở đùi hoặc cẳng chân thì có thể hạch ở vùng bẹn cùng bên chân bị bệnh sưng to, đau. Sự xuất hiện bệnh Zona trên một cơ thể NCT có thể gặp ở mắt (Zona mắt), đầu, mặt, ở cánh tay, cổ, lưng, ngực, chân. Bệnh thường chỉ xảy ra một bên của cơ thể do chúng gây tổn thương các rễ thần kinh (một bên lưng, một bên ngực, một bên mắt).

Khi bị Zona thì sau khoảng từ 2 – 4 tuần lễ, các mụn nước khô, bong vảy và tự khỏi (nếu không có bội nhiễm hoặc không có biến chứng). Nếu bị bội nhiễm, người bệnh có thể bị sốt lại và sốt cao hơn, vùng da bị Zona bị mưng mủ và có thể làm lây lan ra nhiều vùng da khác và cũng rất dễ gây nhiễm trùng máu.

Bệnh Zona không nguy hiểm đến tính mạng, tuy vậy nếu bị Zona ở mắt thì phải hết sức thận trọng, đặc biệt là gây đau dữ dội và rát bỏng. Zona mắt có thể gây viêm, loét giác mạc, hậu quả để lại là sẹo giác mạc ảnh hưởng rất lớn đến tầm nhìn và có thể gây mù lòa. Biến chứng đáng lo ngại nhất của bệnh Zona đối với NCT là gây đau nhức, rát bỏng vùng da bị Zona hàng tuần, hàng tháng, có khi kéo dài cả năm mặc dù vùng da đó đã khỏi hoàn toàn. Chính vì vậy sẽ làm cho người bệnh mệt mỏi, ăn kém, rối loạn giấc ngủ kéo dài và làm xuất hiện nhiều bệnh khác cho NCT. Tỉ lệ biến chứng đau nhức vùng da sau khi bị Zona ở NCT chiếm khoảng 1/3 số người bị bệnh. Chính sự đau nhức kéo dài ở vùng da bị Zona là do tổn thương các rễ thần kinh nên người ta gọi là Zona thần kinh.

Sau khi khỏi bệnh Zona thì VZV sẽ khu trú vào thần kinh, nằm ở sừng sau của tủy sống. Chúng thường nằm im ở đó tương tự như dạng “ngủ đông”, khi gặp điều kiện thuận lợi thì chúng lại trỗi dậy và tiếp tục gây bệnh Zona ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể. Chính vì lẽ đó mà đa số NCT bị bệnh Zona có thể là do trong quá trình sống đã một lần bị loại VZV tấn công (gây bệnh), chẳng hạn lúc còn nhỏ đã bị bệnh thủy đậu.

Xử trí việc đau, rát như thế nào?

NCT khi nghi bị bệnh Zona cần đi khám bệnh ngay không nên chần chừ. Nơi khám tốt nhất là chuyên khoa da liễu. Cần khám càng sớm càng tốt để được điều trị sớm sẽ rất có lợi cho người bệnh vì sẽ làm giảm thời gian bị bệnh. Trọng tâm của việc điều trị bệnh Zona là giảm đau và ức chế sự phát triển của virút. Một số nhà chuyên môn khuyến cáo nên dùng phối hợp thuốc ức chế virút (acyclovir) với thuốc giảm đau (paracetamol, neurontin), kết hợp với amitriptilin (giảm lo âu, tác dụng an thần) và một số sinh tố như vitamin B1, B6, B12. Phối hợp thuốc sẽ làm hạn chế sự phát triển của virút, qua đó hạn chế sự tấn công của chúng vào thần kinh và đặc biệt làm giảm các cơn đau cho người bệnh, đồng thời làm cho người bệnh ngủ tốt hơn. Ngủ tốt hơn cũng đồng nghĩa với việc làm giảm cơn đau, tăng sức đề kháng cho cơ thể để chống lại tác nhân gây bệnh.

PGS.TS. BÙI KHẮC HẬU

LỜI KHUYÊN CỦA THẦY THUỐC Người bệnh bị Zona không được tự động hoặc nghe theo sự mách bảo của người khác mà tự mua thuốc để điều trị. Người bệnh cũng tuyệt đối không dùng kháng sinh để điều trị bệnh cho mình vì bất kỳ loại kháng sinh nào cũng không có tác dụng diệt virút, trừ khi có chỉ định của bác sĩ (tức là bệnh đã bị bội nhiễm). Cần vệ sinh da vùng bị bệnh và dùng các loại thuốc sát khuẩn mà bác sĩ kê đơn nhằm mục đích không để vùng da bị bệnh bội nhiễm vi khuẩn. Người bệnh cũng không nên quá lo lắng và cần có quyết tâm để điều trị bệnh chóng khỏi. Cần có chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý để tăng cường sức đề kháng chống lại virút gây bệnh.

Triệu chứng zona thần kinh và thuốc chữa zona quan tâm là điều bạn nên quan tâm bởi căn bệnh này khá phổ biến, cần có một kiến thức nền tảng để biết cách xử trí giúp tránh khỏi những tác động do bệnh gây ra.

Nguyên nhân bị zona thần kinh

Zona được gây nên bởi một loại virut mang tên Varicella zoster. Loại virut này cũng chính là nguyên nhân gây nên bệnh thủy đậu. Nếu cơ thể tiếp xúc với virut này, nó sẽ gây ngứa ngáy và loét. Tiếp đó, nó đi vào trong các tế bào thần kinh và tồn tại một thời gian ở đây chờ điều kiện thuận lợi như cơ thể mệt mỏi, suy giảm hệ miễn dịch,…sẽ hoạt động trở lại và phát triển ra các dây thần kinh cảm giác, từ đó hình thành bệnh zona.

Thêm vào đó, loại virut này gây nên bệnh thủy đậu nên người có tiền sử mắc thủy đậu ngày bé có khả năng mắc bệnh zona cao hơn so với không bị thủy đậu.

Triệu chứng zona thần kinh

Có rất nhiều người vì không biết mà hay nhầm lẫn triệu chứng zona thần kinh với bệnh giời leo. Dấu hiệu bệnh zona thường thấy:

Ban đầu xuất hiện những mảng đỏ trên da sau đó chúng cương lên thành những mụn nước khiến người bệnh cảm thấy nóng rát râm ran và ngứa ở vùng da bị zona. Những trường hợp bệnh nặng thì tại vùng da bị bệnh người bệnh sẽ thấy rất đau rát và có thể bị sốt cao, đau đầu, ớn lạnh và khó chịu ở dạ dày.

Vị trí xuất hiện zona thần kinh thường ở vùng mặt, cổ, mí mắt hoặc cũng có khi toàn thân. Thường thì bệnh sẽ xuất hiện tại một vị trí nào đó sau đó lan rộng ra nhiều vùng da trên cơ thể.

Thông thường, triệu chứng zona thần kinh sẽ xuất hiện khoảng từ 1-3 ngày trước khi phát ban đỏ với dấu hiệu ngứa râm ran, đau ở vùng da sẽ phát bệnh.

Các mụn nước do zona hình thành sẽ vỡ và chảy nước trong khoảng 7 – 10 ngày rồi khô đi và sẹo hóa.

Thuốc chữa zona thần kinh

Khi thấy đau rát và có mụn nước trên da, bạn cần đến các bác sĩ thần kinh hoặc da liễu để được khám và có phương án điều trị càng sớm càng tốt. nếu có zona thần kinh ở mắt bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để tránh nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực.

Thuốc chữa zona thần kinh có tác dụng giúp cơ thể tăng sức đề kháng với virut đồng thời tiêu diệt virut gây bệnh. Việc sử dụng thuốc kháng sinh cần tiến hành sớm và kịp thời khi bệnh mới bắt đầu thì mới ngăn chặn được tình trạng bệnh phát triển và đạt được hiệu quả tối ưu. Thêm vào đó, thuốc còn giúp giảm một nửa nguy cơ mắc chứng đau thần kinh sau khi zona đã được điều trị khỏi. Để sử dụng thuốc bạn cần được chỉ định của bác sĩ điều trị chứ không được tự ý mua thuốc về điều trị.

Các loại thuốc chữa zona thần kinh gồm thuốc kháng virus và một số loại thuốc hỗ trợ khác.

Điều trị bệnh zona thần kinh bao gồm 2 giai đoạn: giai đoạn cấp và giai đoạn đau sau zona.

Thuốc trị zona giai đoạn cấp

Thuốc giảm đau thường có Efferalgan codein hoặc thuốc giảm đau chống viêm không corticoid với liều lượng dùng thường là: Efferalgan codein 500mg uống 3 – 4 lần/ngày, Thuốc này chống chỉ định với các trường hợp với thành phần của thuốc, người bị suy gan – thận. Thuốc giảm đau chống viêm không corticoid tiêu biểu là aspirin 1.000mg ngày uống 2 lần sau ăn. Thuốc chống chỉ định với người loét dạ dày – tá tràng và dị ứng với thành phần của thuốc.

Thuốc kháng virut dạng viên nén. Liều dùng thường là 800mg uống 5 lần mỗi ngày, mỗi lần uống cách nhau 4 giờ. Thực hiện điều trị bằng thuốc này trong thời gian 5 – 7 ngày và nên dùng ngay khi bệnh mới chớm hoặc khi xuất hiện mụn nước. Tác dụng của thuốc là giảm cường độ và thời gian đau sau zona nên càng điều trị sớm càng đạt được hiệu quả tốt. Thuốc chống chỉ định với những người mẫn cảm với thuốc. Trong quá trình sử dụng, thuốc có thể gây ra tác dụng không mong muốn như buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, tiêu chảy, nhức đầu.

Thuốc bôi tại chỗ thường áp dụng trong thời gian mụn nước xuất hiện. Khi bôi thuốc, bạn cần giữa vệ sinh sạch sẽ vùng tổn thương, mặc quần áo thoáng mát sạch sẽ để tránh hiện tượng nhiễm trùng. NếuKhi mụn nước vỡ ra bạn có thể dùng thuốc xanh metylen chấm vào.

Tùy vào từng trường hợp cũng có thể dùng thêm thuốc kháng histamin để làm giảm ngứa tại vùng da tổn thương và giúp an thần nhẹ.

Thuốc trị zona giai đoạn đau sau zona

Amitriptylin dạng viên nén 25mg với liều dùng 25 – 75mg/ngày và chia thành 2 lần. ban đầu nên sử dụng với liều lượng thấp sau đó mới tăng dần lên. Tác dụng của thuốc là giảm đau rát nhưng cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như: hạ huyết áp tư thế, lú lẫn, ngủ gà, miệng khô, run, bí đái, táo bón, tăng cân. Thuốc chống chỉ định với bệnh nhân glôcôm góc đóng, loạn nhịp tim, u tuyến tiền liệt, động kinh, rối loạn dẫn truyền, phụ nữ có thai.

Carbamazepin dạng viên nén 200mg với liều dùng 400 – 1.200mg mỗi ngày. Thuốc chống chỉ định với những người có nhịp tim chậm.

Clorazepam dạng viên nén 2mg dùng liều từ 1 – 4mg/ngày, thuốc chống chỉ định với những người mẫn cảm với thành phần của thuốc.

Gabapentin dạng viên nén 300mg và áp dụng liều 900mg – 2.000mg một ngày. Người dị ứng với thành phần của thuốc hoặc phụ nữ mang thai không nên sử dụng thuốc.

Thuốc bôi tại chỗ: aspirin gel, voltarel gel,… sử dụng trong khoảng 4 tuần.

Trong quá trình sử dụng thuốc chữa zona thần kinh bạn cần giữ sạch sẽ khu vực da bị mẩn đỏ. Bạn vẫn có thể tắm nhưng tại khu vực ban đỏ bạn cần vệ sinh sạch sẽ bằng xà phòng và nước. Ngoài ra bạn cũng có thể sử dụng các loại kem mát để giúp làm khô mụn nước.

Chuyên da da liễu của phòng khám Đông Phương khuyên bạn điều trị zona thần kinh bằng thuốc cần phải được bác sĩ chỉ định và bệnh nhân cần tuân thủ đúng các nguyên tắc chữa trị, chỉ dẫn về thuốc do bác sĩ đưa ra.

Bệnh zona thần kinh ở mắt là căn bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Theo thống kê của Bộ Y tế, hàng năm tỷ lệ người mắc Zona lên đến 1,5-3,0%, đây là nỗi ám ảnh của khá nhiều người vì các cơn đau do bệnh lý gây nên.

Zona là bệnh do Vacirella Zoster virus gây nên, được dân gian quen gọi là bệnh giời leo. Vacirella Zoster virus tấn công vào dây thần kinh, hạch giao cảm, chúng nhân lên tại hạch rễ sau và gây nên viêm cấp tính. Viruslan dọc theo rễ dây thần kinh cảm giác ngoại vi làm tổn thương bao Myelin gây tăng nhạy cảm ngoại vi, đau đớn, bỏng rát.

Cơn đau, bỏng rát theo con đường đi của dây thần kinh cảm giác đó chi phối.

Ở người lớn, người tương đối cao tuổi dễ có khả năng mắc bệnh do hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc một số nhóm bệnh như: bệnh về máu (lympho mạn, hodgkin…), tiểu đường, ung thư, viêm não – màng não, suy giảm miễn dịch, những sang chấn tinh thần, suy nhược thân thể, xạ chữa trị, …

Bệnh Zona thần kinh thường xuất hiện ở nhiều vị trí trên các vùng da như mặt, cổ, lưng, ….trong đó Zona thần kinh ở mắt được xem là nguy hiểm nhất cần phải thận trọng.

Loại virus này ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận bên trong và ngoài mắt bao gồm giác mạc và dây thần kinh thị giác, cần phải lưu ý vì có khả năng gây viêm loét giác mạc, để lại sẹo giác mạc, ảnh hưởng thị lực và có khả năng dẫn đến mù lòa.

Bệnh Zona thần kinh ở mắt cũng như Zona nói chung, thường xuất hiện những nốt mụn đỏ nhỏ hình thành trên mí mắt, trán, trên đỉnh mũi hoặc cánh mũi và thường gặp phải vào mùa thu hoặc mùa xuân, do virus gây ra. Các mụn nước này có thể xuất hiện đồng thời hoặc sau khi vết rộp da biến mất sau vài tuần.

Tuy nhiên, cũng có một số người chỉ có triệu chứng ở mắt và kèm theo những đau đớn khó chịu. Bệnh rất dễ chuyển thành mãn tính và tái phát lại nhiều lần. Các triệu chứng của bệnh Zona thần kinh ở mắt thường gặp bao gồm:

Các dát đỏ ban đầu hình thành sau đó biến thành mụn nước như bị bỏng mọc rải rác hoặc thành dải xung quanh mắt, mi mắt,….

Đôi khi gây đỏ mắt hoặc xung quanh vùng mắt, kèm theo tình trạng chảy nước mắt, ngứa mắt, nhạy cảm với ánh sáng,…

Người bệnh có cảm giác bị mỏi mắt, mờ mắt, cảm giác đau kiểu bỏng rát hoặc đau nhói ở mắt, thậm chí có cảm giác bị tê liệt khi bệnh phát triển nặng.

Khi xâm nhập vào giác mạc gây viêm loét giác mạc, làm cho người bệnh thấy cộm xốn, kích thích chảy nước mắt và thậm chí gây mờ mắt.

Các triệu chứng bệnh Zona ở mắt thường xuất hiện rất nhanh khiến cho người bệnh cảm thấy khó chịu và ảnh hưởng tới sinh hoạt. Nếu có bất kì triệu chứng nào kể trên, bạn nên đến bác sĩ mắt để được điều trị càng sớm càng tốt tránh gây những biến nguy hiểm.

Khi có biểu hiện bệnh Zona thần kinh ở mắt người bệnh cần hết sức cẩn trọng vì bệnh phát triển rất nhanh, nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

Mắt bị khô, để lại sẹo ở mí mắt hoặc giác mạc, sụp mí mắt, bội nhiễm, lâu dần có thể dẫn đến hoại tử giác mạc, kết mạc, liệt dây thần kinh mắt và dẫn đến mù mắt vĩnh viễn rất nguy hiểm.

Có trường hợp bị biến chứng đau tai, tê liệt và mất cảm giác trên mặt, mất vị giác.

Biến chứng bệnh Zona thần kinh ở mắt ở người già có thể làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não, viêm màng não.

Nặng có thể gây biến chứng viêm tai – mũi- họng gây điếc.

Chính vì những biến chứng vô cùng nguy hiểm khi bệnh Zona thần kinh xảy ra ở mắt, vì vậy mà người bệnh khi phát hiện bệnh Zona thần kinh ở mắt thì nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa tại bệnh viện mắt để khám và điều trị hiệu quả hợp lý. Đặc biệt là bệnh xảy ra ở 2 mắt thì càng cần phải điều trị bệnh càng sớm càng tốt phòng ngừa biến chứng xấu có thể xảy ra.

Điều trị bệnh zona thần kinh ở mắt

Sử dụng thuốc:

Việc sử dụng thuốc để tiêu diệt virus gây bệnh và ngăn chặn bệnh phát triển vẫn được bác sĩ cũng khuyên dùng như: Famciclovir, Acyclovir, Valacyclovir, các thuốc chứa chất Steroid,… cùng với những loại thuốc giảm đau thường dùng là Acetaminophen hoặc Ibuprofen.

Khi sử dụng các loại thuốc này cần được sử dụng theo đơn và hướng dẫn cụ thể của bác sĩ. Bệnh nhân không nên tự ý mua thuốc sử dụng.

Chăm sóc và giữ gìn tổn thương trên da.

Tránh gãi, gây trầy xước các nốt ban Zona và rửa tay sau khi chạm vào chúng.

Bên cạnh các phương pháp điều trị nêu trên, người bệnh cần chú ý kết hợp với thực hiện chế độ sinh hoạt, chăm sóc phù hợp để hỗ trợ đẩy nhanh hiệu quả chữa trị bệnh. Nên giữ vệ sinh sạch sẽ, tăng cường ăn rau quả tươi có chứa nhiều vitamin C giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý,…

Những thông tin trên chúng tôi vừa cung cấp về bệnh Zona thần kinh ở mắt về những triệu chứng, biến chứng cũng như cách điều trị về căn bệnh này, hi vọng sẽ giúp ích cho bạn trong việc phát hiện và điều trị sớm tránh những biến chứng không mong muốn có thể xảy ra.

Bệnh viện Mắt Sài Gòn

BSCKII. NGUYỄN ĐỖ THANH LAM

Bệnh zona thần kinh (zôna hay zôna thần kinh) là dạng tái hoạt của virut varicella zoster, tức bệnh trái rạ. Thường thì bệnh nhân trước kia nhiễm trái rạ khi còn nhỏ rồi lành bệnh nhưng virut không bị diệt mà ẩn vào trong tế bào thần kinh. Sau một thời gian dài, có khi hằng mấy chục năm, virut sẽ tái phát thành bệnh zona. Virut sẽ lan theo dây thần kinh rồi bộc phát ở trên da tương ứng với khu vực của dây thần kinh. Động lực khiến virut tái hoạt sau nhiều năm tiềm ẩn vẫn chưa được xác định.

Triệu chứng là ban đỏ, biến chuyển thành mụn nước với cảm giác ngứa, nóng và rát. Khoảng hai đến bốn tuần sau thì lành da nhưng cảm giác đau nóng có thể kéo dài khá lâu.

Tỷ lệ người mắc bệnh zona mỗi năm là 1,2 – 3,4 ca mỗi 1.000 người. Tỷ số này tăng lên 3,9 – 11,8 đối với người trên 65 tuổi.

2. Triệu chứng của bệnh zona thần kinh

Lâm sàng. Tr­ước khi tổn th­ương mọc 2-3 ngày th­ường có cảm giác báo hiệu như­: rát dấm dứt, đau vùng sắp mọc tổn thư­ơng kèm theo triệu chứng toàn thân ít hoặc nhiều như­ mệt mỏi, đau đầu… Hạch ngoại vi lân cận có thể sưng và đau.

+ Vị trí : thư­ờng khu trú tập trung ở những vị trí đặc biệt và chỉ có một bên của cơ thể dọc theo các đường dây thần kinh , như­ng cá biệt có thể bị cả hai bên hay lan toả.

+ Tổn th­ương cơ bản: thường bắt đầu là các mảng đỏ, nề nhẹ, gờ cao hơn mặt da, hình tròn, bầu dục lần l­ượt nổi dọc dây thần kinh , rải rác hoặc cụm lại thành dải , thành vệt, sau 1-2 giờ trên mảng đỏ xuất hiện những mụn n­ước chứa dịch trong, căng khó vỡ, các mụn nước tập trung thành cụm ( như­ chùm nho), về sau đục, vỡ, xẹp để lại sẹo ( nếu nhiễm khuẩn). Tr­ước hoặc cùng với mọc tổn thương ở da thư­ờng nổi hạch sưng và đau ở vùng tư­ơng ứng và là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán.

3. Nguyên nhân gây bệnh

Siêu vi khuẩn varicella zoster là thủ phạm gây nên bệnh thủy đậu và zona. Đầu tiên, cơ thể người tiếp xúc với các virus, nó lan rộng gây loét, ngứa gọi là bệnh thủy đậu. Sau đó nó đi vào trong các tế bào thần kinh, xuất hiện trở lại sau một vài năm thậm chí hàng chục năm sau, gây ra bệnh zona.

Bệnh zona thần kinh rất dễ chẩn đoán. Chỉ cần dựa vào những triệu chứng là có thể phát hiện ra bệnh. Thông thường, những mụn nước thường đóng vảy trong khoảng từ 7-10 ngày, và hoàn toàn biến mất trong khoảng từ 2-4 tuần. Ở những người khỏe mạnh, các mụn thường không để lại sẹo, đau đớn và ngứa sẽ biến mất sau vài tuần hoặc vài tháng. Nhưng những người có hệ miễn dịch suy yếu, các mụn nước sẽ phát triển khó lành.

Ở một số người lớn tuổi, bệnh zona thần kinh có thể gây đau đớn kéo dài trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi bệnh đã được chữa lành. Những đau đớn này do thần kinh bị tổn thương, được gọi là đau dây thần kinh sau zona. Có người cảm thấy ngứa khủng khiếp ở khu vực từng bị phát ban. Trong trường hợp nặng, đau hoặc ngứa có thể gây ra mất ngủ, giảm cân hoặc trầm cảm.

Ngoài ra, nếu zona xuất hiện xung quanh mắt hay trán, nó có thể gây nhiễm trùng mắt thậm chí gây mù. Nếu zona tấn công vào tai, thính giác có thể bị kém. Trong trường hợp hiếm hoi, zona có thể tấn công vào não hoặc tủy sống. Có thể ngăn ngừa các biến chứng bằng cách điều trị bệnh zona càng sớm càng tốt.

4. Điều trị bệnh như thế nào

Nếu xuất hiện đau rát và những mụn nước trên da, cần đến các bác sĩ thần kinh hoặc da liễu để được khám và điều trị càng sớm, hiệu quả càng tốt. Trong trường hợp có zona thần kinh ở mắt, nên đến các bác sĩ chuyên khoa mắt để tránh nguy cơ mù mắt.

Điều trị bao gồm 2 giai đoạn: điều trị giai đoạn cấp và giai đoạn đau sau zona.

Giai đoạn cấp :

– Thuốc giảm đau:

– Efferalgan codein (paracetamol + codein) 500mg x 3 – 4 lần/ngày, là loại thuốc sủi bọt, có tác dụng giảm đau mạnh. Chống chỉ định trong trường hợp dị ứng với thành phần của thuốc, suy gan – thận.

Hoặc thuốc giảm đau chống viêm không corticoid như aspirin 1.000mg x 2lần/ngày, uống sau ăn no. Chống chỉ định trong trường hợp loét dạ dày – tá tràng, dị ứng với thành phần của thuốc.

– Corticoid (prednisolon): Liều 1mg/kg/ngày x 3 ngày đầu, sau đó giảm dần (giảm 10mg mỗi 3 ngày) rồi dừng, thường uống trong vòng 15 ngày. Chống chỉ định trong trường hợp có mẫn cảm với thuốc. Thận trọng cho người bệnh loãng xương, loét dạ dày – tá tràng, tiểu đường, tăng huyết áp, suy tim, trẻ em đang lớn. Tác dụng không mong muốn: mất ngủ, thần kinh dễ bị kích động, đục thể thủy tinh, glôcôm, phù, tăng huyết áp, loét dạ dày – tá tràng, loét thực quản, viêm tụy…

– Thuốc kháng virut (acyclovir, famyclovir…): viên nén 200mg, 400mg, 800mg. Liều 800mg x 5 lần/ngày, mỗi lần cách nhau 4 giờ. Thời gian điều trị từ 5-7 ngày. Thuốc được dùng ngay khi bệnh mới mắc hoặc khi có mụn nước xuất hiện. Thuốc có tác dụng làm giảm cường độ và thời gian đau sau zona, càng điều trị sớm hiệu quả càng cao. Chống chỉ định trong trường hợp có mẫn cảm với thuốc. Tác dụng không mong muốn: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, nhức đầu. Thận trọng trong trường hợp có thai và cho con bú.

– Thuốc bôi tại chỗ: trong thời gian mụn nước xuất hiện, vệ sinh nơi tổn thương sạch sẽ, mặc quần áo sạch sẽ thoáng mát tránh bội nhiễm. Khi mụn nước vỡ, có thể chấm bằng thuốc xanh metylen.

Ngoài ra có thể dùng thêm thuốc kháng histamin (chlorpheniramine…), thuốc không có tác dụng chống virut nhưng có tác dụng làm giảm ngứa tại nơi tổn thương và an thần nhẹ.

Giai đoạn đau sau zona:

– Amitriptylin: viên nén 25mg, liều từ 25-75mg/ngày chia 2 lần. Lúc đầu dùng liều thấp sau tăng dần. Thuốc có tác dụng tốt trong trường hợp đau rát bỏng, đau như xé. Tác dụng phụ: hạ huyết áp tư thế, ngủ gà, lú lẫn, khô miệng, run, táo bón, bí đái, tăng cân. Chống chỉ định: glôcôm góc đóng, u tuyến tiền liệt, loạn nhịp tim, rối loạn dẫn truyền, động kinh, có thai.

Trong trường hợp đau từng cơn, đau như dao đâm, đau nhói hoặc co cơ hay máy cơ… có thể dùng các thuốc sau với liều thấp sau đó tăng dần tới liều tác dụng:

– Carbamazepin (tegretol): viên nén 200mg, liều lượng từ 400- 1.200mg/ngày. Tác dụng không mong muốn: chóng mặt, buồn nôn lúc bắt đầu điều trị (hạn chế bằng cách tăng dần liều); hội chứng tiền đình tiểu não hoặc lú lẫn do quá liều; giảm nhẹ bạch cầu trung tính; rối loạn dẫn truyền tim; phản ứng đặc ứng (nhiễm độc da, viêm gan, thiểu sản tủy xương). Chống chỉ định: Bloc nhĩ – thất (nhịp tim chậm).

– Clorazepam (rivotril): viên nén 2mg, liều từ 1-4mg/ngày. Tác dụng không mong muốn: ngủ gà, giảm trí nhớ (ở người già). Chống chỉ định trong trường hợp mẫn cảm với thuốc.

– Gabapentin (neurontin): viên nén 300mg, liều từ 900mg-2.000mg/ngày. Tác dụng không mong muốn: ngủ gà, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, đi loạng choạng, run. Chống chỉ định trong trường hợp có thai hoặc cho con bú, dị ứng với thành phần của thuốc. Thuốc bôi tại chỗ: voltarel gel, aspirin gel… trong vòng 4 tuần.

– Vitamin nhóm B, C, E…

– Châm cứu phối hợp.