Triệu Chứng Zona Ở Chân / TOP 12 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Bệnh zona ở tay chân thường có xu hướng dễ diễn tiến nặng hơn ở các vùng da khác. Nguyên nhân là do tay chân dễ bị ma sát nhiều trong các hoạt động sinh hoạt thường ngày. Cần chú ý phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời để tránh tổn thương da lan rộng cùng nguy cơ nhiễm trùng.

Tìm hiểu về bệnh zona ở tay chân – Nguyên nhân và triệu chứng

Zona thần kinh hiện đang là bệnh lý khá phổ biến. Theo thống kê từ trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) thì mỗi năm có khoảng 1 triệu người Mỹ được báo cáo mắc bệnh.

Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở đối tượng người lớn trên 60 tuổi. Triệu chứng có thể bùng phát ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể. Trong đó tay chân được cho là các vị trí “ưa thích” của bệnh zona thần kinh.

Bệnh zona không phải là một tình trạng quá nghiêm trọng và đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Tuy nhiên những triệu chứng của bệnh thường gây ra cảm giác đau đớn, tổn thương da dễ lan rộng nếu không can thiệp kịp thời.

1. Nguyên nhân gây bệnh

Cũng giống như các thể zona thần kinh ở vị trí khác, bệnh zona ở tay chân là do quá trình tái hoạt động của virus Varicella Zoster gây ra. Loại virus này cũng chính là tác nhân làm bùng phát bệnh thủy đậu. Đây cũng là nguyên nhân lý giải tại sao bệnh zona thường xảy ra ở những người có tiền sử mắc bệnh thủy đậu.

Sức đề kháng suy yếu

Da bị trầy xước, nhiễm trùng

Suy giảm miễn dịch

Suy nhược cơ thể

Sang chấn tinh thần

Nhiễm HIV

Điều trị bệnh bằng phóng xạ hay hóa trị liệu

Sử dụng thuốc cấy ghép nội tạng

Đang mang thai

Mắc các bệnh ác tính

2. Các dấu hiệu đặc trưng

Bệnh zona ở tay chân rất dễ để nhận biết, bạn cần chú ý đến một số triệu chứng đặc trưng sau đây:

Vùng da bùng phát bệnh sẽ xuất hiện mụn nước, các vùng da xung quanh có thể bị mẩn đỏ.

Các nốt mụn thường sẽ phát triển theo từng đám trong khoảng 7 – 10 ngày và sẽ biến mất hoàn toàn sau khoảng 4 tuần.

Khi bệnh vừa bùng phát, bạn sẽ thường cảm thấy ngứa ngáy, đau rát và khó chịu.

Ở thời gian cuối, các nốt mụn nước sẽ khô lại và để lại sẹo trước khi được chữa khỏi hoàn toàn.

Trường hợp bệnh nặng, các triệu chứng toàn thân như sốt cao, ớn lạnh, khó chịu dạ dày sẽ thường đi kèm.

Ở những người khỏe mạnh, nếu bị zona thần kinh ở chân tay thì mụn nước thường xuất hiện ít, không gây đau đớn và ít để lại sẹo. Ngược lại nếu có sức đề kháng yếu thì tổn thương da thường chậm lành và cản trở quá trình điều trị.

Bệnh zona thần kinh ở tay chân nếu xảy ra ở những người lớn tuổi thì có thể kéo dài từ vài tháng cho tới vài năm. Đồng thời dễ để lại các di chứng về thần kinh dù đã được điều trị hoàn toàn.

Bệnh zona ở tay chân có nguy hiểm không?

Các tổn thương do bệnh zona thần kinh ở tay chân gây ra thường không quá nghiêm trọng và có thể cải thiện nhanh nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Tuy nhiên, nếu không nghiêm túc điều trị thì một số biến chứng sau sẽ có nguy cơ cao phát sinh:

Đôi khi cơn đau do zona vẫn sẽ tiếp tục sau khi các mụn nước đã lành lặn. Tình trạng đau nhức còn có thể kéo dài trong nhiều tháng hay thậm chí là nhiều năm. Đặc biệt là ở đối tượng những người lớn tuổi.

Tình trạng này xảy ra khi các sợi thần kinh gặp tổn thương gửi và phóng đại các tín hiệu đau đớn từ da tới não. Tỷ lệ mắc bệnh zona và đau dây thần kinh sau herpes thường tăng theo độ tuổi, khoảng hơn 50% trường hợp xảy ra ở những người trên 60 tuổi.

Các nốt mụn nước zona nếu không được chăm sóc đúng cách sẽ rất dễ phát sinh tình trạng nhiễm trùng da di vi khuẩn. Điều này không chỉ khiến tổn thương da lan rộng, sâu và nghiêm trọng hơn mà còn gây đau đớn. Đặc biệt là dễ để lại sẹo lớn sau khi việc điều trị được hoàn thành.

Cách điều trị bệnh zona thần kinh ở tay chân

Tùy thuộc vào biểu hiện của triệu chứng mà có cách điều trị tương thích khi mắc bệnh zona thần kinh ở tay chân. Các triệu chứng ở tay chân thường dễ phát triển nặng nề hơn nhưng cũng không khó để khắc phục. Bởi tay chân không phải là vùng da nhạy cảm như da mặt hay xung quanh mí mắt…

1. Thăm khám và sử dụng thuốc

Khi các triệu chứng của bệnh kích hoạt, tốt nhất bạn nên chủ động thăm khám để bác sĩ hướng dẫn điều trị đúng cách. Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của triệu chứng cùng thể trạng của người bệnh mà bác sĩ sẽ kê toa thuốc phù hợp.

Các loại thuốc sau thường sẽ được chỉ định:

Trong bất cứ trường hợp nào, dù nặng hay nhẹ thì các thuốc kháng virus acyclovir hay zovirax cũng sẽ được chỉ định. Tuy nhiên liều dùng và tần suất sẽ có sự thay đổi cho phù hợp với từng độ tuổi.

Nếu người bệnh đau nhiều, kéo dài, ảnh hưởng đến giấc ngủ thì các loại thuốc an thần hay giảm đau mạnh cũng có thể được dùng.

Thuốc điều trị tại chỗ như các loại thuốc mỡ kháng viêm chống virus cũng sẽ được áp dụng cho vùng da có mụn nước. Bôi thuốc đúng cách sẽ giúp giảm đau, kháng viêm, chống tạo sẹo và ngăn ngừa nguy cơ bội nhiễm.

Trong trường hợp xuất hiện bội nhiễm do vi khuẩn thì bác sĩ thường chỉ định kháng sinh chống bội nhiễm, thuốc kháng viêm hay chống phù nề.

Để thúc đẩy nhanh hơn quá trình điều trị thì một số thuốc tăng cường miễn dịch cũng có thể được chỉ định phối hợp.

Tất cả các loại thuốc điều trị zona ở tay chân dù là thuốc bôi hay thuốc uống cũng cần dùng đúng chỉ định từ bác sĩ. Trường hợp toa thuốc không đáp ứng triệu chứng của bệnh hay có những vấn đề bất thường phát sinh, bạn hãy chủ động báo cho bác sĩ để nhận được sự điều chỉnh kịp thời.

2. Áp dụng mẹo chữa tự nhiên

Liệu pháp chườm lạnh giúp giảm sưng đau:

Lấy một cái khăn mềm nhúng vào nước mát vô trùng. Sau đó đắp trực tiếp lên khu vực da tay chân bị ảnh hưởng. Lặp lại cách này nhiều lần trong ngày bất cứ khi nào vùng da bị bệnh có cảm giác đau rát và khó chịu.

Hoặc thay vì đắp khăn lạnh, người bệnh có thể dùng đá lạnh bọc vào trong một miếng vải mỏng. Sau đó chườm lên vùng da tay chân bị bệnh khoảng 15 phút. Tránh chườm đá lạnh trực tiếp lên da bởi có thể gây bỏng lạnh khiến tổn thương da càng thêm nghiêm trọng.

Dùng mật ong chữa bệnh zona ở tay chân:

Rất đơn giản, người bệnh chỉ cần lấy một lượng mật ong nguyên chất vừa đủ để thoa một lớp mỏng bao phủ lên toàn bộ diện tích da bị bệnh. Để khoảng 20 phút đủ cho các chất trong mật ong thẩm thấu vào da. Sau đó dùng nước sạch rửa lại và dùng khăn mềm thấm khô. Với cách này nên thực hiện đều đặn 2 lần/ngày.

Chữa zona ở tay chân bằng tinh dầu tràm trà:

Sở hữu đặc tính kháng viêm, chống khuẩn mạnh nên tinh dầu tràm trà được tin tưởng sử dụng để điều trị rất nhiều các bệnh lý da liễu như viêm da, á sừng và cả bệnh zona. Ngoài khả năng kháng khuẩn và làm sạch da thì tinh dầu tràm trà còn có khả năng làm dịu kích ứng, giảm ngứa và thúc đẩy quá trình hồi phục tổn thương.

Chỉ cần dùng vài ba giọt tinh dầu tràm trà đem pha loãng với nước lọc. Sau đó thoa trực tiếp lên vùng da tay chân đang bị tổn thương do bệnh zona. Cần áp dụng cách này với tần suất 3 lần/ngày để hỗ trợ tối ưu cho quá trình điều trị.

3. Chăm sóc khi bị bệnh zona ở tay chân

Nên áp dụng một số biện pháp chăm sóc sau khi không may bị zona thần kinh ở tay chân:

Tuyệt đối không gãi, chà xát hay để xà phòng, nước bẩn tiếp xúc với vùng da tay chân đang bị nhiễm bệnh. Điều này sẽ làm các mụn nước dễ vỡ ra và làm tăng nguy cơ phát sinh nhiễm trùng.

Nên thường xuyên vệ sinh cơ thể, tay chân, đồng thời giữ vùng da tổn thương sạch sẽ, thông thoáng để hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.

Bổ sung cho cơ thể từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày. Cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất và chất dinh dưỡng nhằm nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ ức chế virus varicella zoster.

Giảm khối lượng công việc, dành thời gian nghỉ ngơi. Đồng thời nên ngủ sớm, đúng giờ, đủ giấc. Kiểm soát căng thẳng bằng một số hoạt động như tập yoga, ngồi thiền, đọc sách, nghe nhạc…

Nên mặc quần áo rộng rãi, thông thoáng và có chất liệu mát, thấm hút để hạn chế ma sát lên da và giảm nguy cơ bội nhiễm.

Tuyệt đối không tiếp xúc với phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh thiếu tháng hay nhẹ cân, trẻ em, những người có hệ miễn dịch suy yếu, người chưa từng mắc thủy đậu, zona hay chưa chích ngừa thủy đậu cho tới khi lành bệnh.

Bệnh zona thần kinh ở tay chân dù không quá nguy hiểm nhưng dễ để lại hệ lụy nghiêm trọng nếu không sớm phát hiện và điều trị. Bên cạnh việc điều trị theo toa thuốc từ bác sĩ thì bạn cần chăm sóc tốt tại nhà để kiểm soát bệnh tốt nhất, tránh nguy cơ nhiễm trùng hay lây bệnh cho người khác.

Bệnh zona thần kinh ở mắt là căn bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Theo thống kê của Bộ Y tế, hàng năm tỷ lệ người mắc Zona lên đến 1,5-3,0%, đây là nỗi ám ảnh của khá nhiều người vì các cơn đau do bệnh lý gây nên.

Zona là bệnh do Vacirella Zoster virus gây nên, được dân gian quen gọi là bệnh giời leo. Vacirella Zoster virus tấn công vào dây thần kinh, hạch giao cảm, chúng nhân lên tại hạch rễ sau và gây nên viêm cấp tính. Viruslan dọc theo rễ dây thần kinh cảm giác ngoại vi làm tổn thương bao Myelin gây tăng nhạy cảm ngoại vi, đau đớn, bỏng rát.

Cơn đau, bỏng rát theo con đường đi của dây thần kinh cảm giác đó chi phối.

Ở người lớn, người tương đối cao tuổi dễ có khả năng mắc bệnh do hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc một số nhóm bệnh như: bệnh về máu (lympho mạn, hodgkin…), tiểu đường, ung thư, viêm não – màng não, suy giảm miễn dịch, những sang chấn tinh thần, suy nhược thân thể, xạ chữa trị, …

Bệnh Zona thần kinh thường xuất hiện ở nhiều vị trí trên các vùng da như mặt, cổ, lưng, ….trong đó Zona thần kinh ở mắt được xem là nguy hiểm nhất cần phải thận trọng.

Loại virus này ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận bên trong và ngoài mắt bao gồm giác mạc và dây thần kinh thị giác, cần phải lưu ý vì có khả năng gây viêm loét giác mạc, để lại sẹo giác mạc, ảnh hưởng thị lực và có khả năng dẫn đến mù lòa.

Bệnh Zona thần kinh ở mắt cũng như Zona nói chung, thường xuất hiện những nốt mụn đỏ nhỏ hình thành trên mí mắt, trán, trên đỉnh mũi hoặc cánh mũi và thường gặp phải vào mùa thu hoặc mùa xuân, do virus gây ra. Các mụn nước này có thể xuất hiện đồng thời hoặc sau khi vết rộp da biến mất sau vài tuần.

Tuy nhiên, cũng có một số người chỉ có triệu chứng ở mắt và kèm theo những đau đớn khó chịu. Bệnh rất dễ chuyển thành mãn tính và tái phát lại nhiều lần. Các triệu chứng của bệnh Zona thần kinh ở mắt thường gặp bao gồm:

Các dát đỏ ban đầu hình thành sau đó biến thành mụn nước như bị bỏng mọc rải rác hoặc thành dải xung quanh mắt, mi mắt,….

Đôi khi gây đỏ mắt hoặc xung quanh vùng mắt, kèm theo tình trạng chảy nước mắt, ngứa mắt, nhạy cảm với ánh sáng,…

Người bệnh có cảm giác bị mỏi mắt, mờ mắt, cảm giác đau kiểu bỏng rát hoặc đau nhói ở mắt, thậm chí có cảm giác bị tê liệt khi bệnh phát triển nặng.

Khi xâm nhập vào giác mạc gây viêm loét giác mạc, làm cho người bệnh thấy cộm xốn, kích thích chảy nước mắt và thậm chí gây mờ mắt.

Các triệu chứng bệnh Zona ở mắt thường xuất hiện rất nhanh khiến cho người bệnh cảm thấy khó chịu và ảnh hưởng tới sinh hoạt. Nếu có bất kì triệu chứng nào kể trên, bạn nên đến bác sĩ mắt để được điều trị càng sớm càng tốt tránh gây những biến nguy hiểm.

Khi có biểu hiện bệnh Zona thần kinh ở mắt người bệnh cần hết sức cẩn trọng vì bệnh phát triển rất nhanh, nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

Mắt bị khô, để lại sẹo ở mí mắt hoặc giác mạc, sụp mí mắt, bội nhiễm, lâu dần có thể dẫn đến hoại tử giác mạc, kết mạc, liệt dây thần kinh mắt và dẫn đến mù mắt vĩnh viễn rất nguy hiểm.

Có trường hợp bị biến chứng đau tai, tê liệt và mất cảm giác trên mặt, mất vị giác.

Biến chứng bệnh Zona thần kinh ở mắt ở người già có thể làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não, viêm màng não.

Nặng có thể gây biến chứng viêm tai – mũi- họng gây điếc.

Chính vì những biến chứng vô cùng nguy hiểm khi bệnh Zona thần kinh xảy ra ở mắt, vì vậy mà người bệnh khi phát hiện bệnh Zona thần kinh ở mắt thì nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa tại bệnh viện mắt để khám và điều trị hiệu quả hợp lý. Đặc biệt là bệnh xảy ra ở 2 mắt thì càng cần phải điều trị bệnh càng sớm càng tốt phòng ngừa biến chứng xấu có thể xảy ra.

Điều trị bệnh zona thần kinh ở mắt

Sử dụng thuốc:

Việc sử dụng thuốc để tiêu diệt virus gây bệnh và ngăn chặn bệnh phát triển vẫn được bác sĩ cũng khuyên dùng như: Famciclovir, Acyclovir, Valacyclovir, các thuốc chứa chất Steroid,… cùng với những loại thuốc giảm đau thường dùng là Acetaminophen hoặc Ibuprofen.

Khi sử dụng các loại thuốc này cần được sử dụng theo đơn và hướng dẫn cụ thể của bác sĩ. Bệnh nhân không nên tự ý mua thuốc sử dụng.

Chăm sóc và giữ gìn tổn thương trên da.

Tránh gãi, gây trầy xước các nốt ban Zona và rửa tay sau khi chạm vào chúng.

Bên cạnh các phương pháp điều trị nêu trên, người bệnh cần chú ý kết hợp với thực hiện chế độ sinh hoạt, chăm sóc phù hợp để hỗ trợ đẩy nhanh hiệu quả chữa trị bệnh. Nên giữ vệ sinh sạch sẽ, tăng cường ăn rau quả tươi có chứa nhiều vitamin C giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý,…

Những thông tin trên chúng tôi vừa cung cấp về bệnh Zona thần kinh ở mắt về những triệu chứng, biến chứng cũng như cách điều trị về căn bệnh này, hi vọng sẽ giúp ích cho bạn trong việc phát hiện và điều trị sớm tránh những biến chứng không mong muốn có thể xảy ra.

Bệnh viện Mắt Sài Gòn

BSCKII. NGUYỄN ĐỖ THANH LAM

　Bệnh zona thần kinh là biến thể của virus varicella zoster, tức bệnh thủy đậu, hay còn gọi là trái rạ, ẩn vào trong tế bào thần kinh, rồi bộc phát ở trên da tương ứng với khu vực của dây tương ứng. Bệnh Zona thần kinh khiến người bệnh vô cùng khó chịu, thậm chí gây ra nhiều biến chứng, do đó, nếu sớm phát hiện ra những triệu chứng của bệnh zona thần kinh sẽ nhanh chóng giúp người bệnh có hướng điều trị tích cực.

Triệu chứng của bệnh zona thần kinh cần lưu ý

　　 ✡ Triệu chứng lâm sàng: 2-3 ngày trước khi những tổn thương xuất hiện, người bệnh thường có cảm giác như: rát rấm rứt, đau châm chít vùng da thần kinh bị virus tấn công, kèm theo triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, đau đầu, hạch ngoại vi có thể sưng và đau, một vài trường hợp sốt nhẹ.

　　 ✡ Tổn thương bề mặt da: Các mảng đỏ xuất hiện, nề nhẹ, gờ cao hơn bề mặt da, hình tròn, bầu dục dọc dây thần kinh, nằm rải rác hoặc hình thành theo từng dải, thành vệt dài, sau 1 đến 2 giờ trên các mảng đỏ xuất hiện các mụn nước chứa dịch, tập trung thành cụm, về sau sẽ chuyển đục, vỡ, xẹp để lại sẹo (nếu bị nhiễm khuẩn).

Bệnh zona thần kinh xuất hiện mụn nước theo từng dẫy

　　 ✡ Bệnh zona thần kinh rất dễ chẩn đoán, thông thường, mụn nước sẽ đóng vảy trong khoảng 7-10 ngày và biến mất trong khoảng từ 2 đến 4 tuần. Ở người lớn tuổi, zona thần kinh có thể gây đau đớn trong nhiều tháng, ngứa khủng khiếp ở khu vực bị phát ban, trường hợp nặng còn gây ra mất ngủ, giảm cân hoặc trầm cảm.

　　 ✡ Ngoài ra, zona thần kinh xuất hiện xung quanh vùng mắt hay trán thì khả năng gây nhiễm trùng mắt thậm chí gây mù, tấn công vào tai sẽ ảnh hưởng đến thính giác. Một số trường hợp hiếm hoi, zona tấn công vào não hoặc tủy sống, do đó cần ngăn ngừa biến chứng bằng cách điều trị càng sớm càng tốt.

Cách chữa bệnh zona thần kinh

　　Đừng thờ ơ với triệu chứng đau rát và những mụn nước trên da, bởi đó có thể là lời cảnh báo của căn bệnh zona thần kinh, cần đến các bác sĩ thần kinh hoặc da liễu để được khám và khắc phục càng sớm, hiệu quả mang lại càng tốt. Trong trường hợp zona thần kinh tấn công ở mắt, nên đến các bác sĩ chuyên khoa mắt để ngăn ngừa nguy cơ mù mắt.

　　 ✡ Thông thường, bệnh zona cấp tính sẽ được áp dụng điều trị bằng một số nhóm thuốc có tác dụng: Giảm đau, chống viêm, thuốc kháng virus ở dạng bôi tại chỗ, dạng uống,… giảm ngứa tại nơi tổn thương và an thần nhẹ.

　　Hãy lựa chọn cho bản thân mình một trung tâm y tế uy tín, bởi sự đầu tư cho sức khỏe, chính là sự lựa chọn thông minh nhất và Phòng Khám Đa Khoa Phượng Đỏ luôn là sự lựa chọn chính xác nhất. Liên hệ (0225) 369 9999 hoặc đến trực tiếp tại địa chỉ 498 Nguyễn Văn Linh, Phường Vĩnh Niệm, Quận Lê Chân, Thành Phố Hải Phòng ngay khi cần được giúp đỡ.

Zona thần kinh ở môi thường xảy ra khi hệ miễn dịch suy giảm, căng thẳng, suy nhược cơ thể,… Bệnh không chỉ gây tổn thương ngoài da mà còn làm phát sinh một số triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, sưng hạch bạch huyết, mệt mỏi và đau đầu. Song song với việc sử dụng thuốc điều trị, bạn cần nghỉ ngơi và ăn uống điều độ để nâng cao sức đề kháng và tăng tốc độ hồi phục.

Bị zona thần kinh ở môi (miệng) và dấu hiệu nhận biết

Zona thần kinh là một dạng tái hoạt động của varicella zoster (herpes zoster) virus – virus gây bệnh thủy đậu. Thông thường sau khi điều trị thủy đậu, virus sẽ ẩn vào các dây thần kinh trong cơ thể. Khi có các yếu tố kích thích như căng thẳng, mệt mỏi, suy nhược,… virus có thể bị kích hoạt và gây ra bệnh zona thần kinh.

Zona thần kinh đặc trưng bởi sự xuất hiện các mụn nước nhỏ, mọc khu trú và chạy dọc theo dây thần kinh. Ngoài tổn thương da, bệnh lý này còn gây ra một số triệu chứng toàn thân đi kèm.

Zona thường khởi phát ở những vị trí tập trung nhiều dây thần kinh như sau lưng, sau tai, cổ, mắt hoặc miệng. Trong trường hợp bị zona ở miệng, bệnh không chỉ gây ra các triệu chứng thông thường mà còn ảnh hưởng đến yếu tố thẩm mỹ và ngoại hình.

Dấu hiệu nhận biết bệnh zona thần kinh ở miệng:

Trước khi xuất hiện khoảng 2 – 3 ngày, bạn sẽ có cảm giác đau và nóng rát nhẹ ở vùng da môi.

Một số trường hợp có thể bị đau đầu, mệt mỏi hoặc sưng nhẹ các hạch lân cận.

Da xuất hiện các mảng đỏ, sưng nề nhẹ, gờ rõ ràng và cao hơn những vùng da xung quanh.

Phát ban có hình bầu dục, hình tròn, kích thước nhỏ, mọc khu trú hoặc rải rác thành dải, chạy dọc theo viền môi trên hoặc dưới.

Sau khoảng 1 – 2 giờ, vùng da tổn thương sẽ xuất hiện các mụn nước mọc thành cụm. Bên trong mụn chứa dịch trong suốt, căng và khó vỡ.

Sau một thời gian mụn nước chuyển thành màu đục, vỡ và đóng lại thành vảy tiết.

Tổn thương da do zona thường gây ngứa và đau rát môi nhẹ.

Một số trường hợp có thể bị zona khu trú ở môi, tuy nhiên cũng có trường hợp tổn thương da lan rộng khắp vùng mắt, mặt và cổ.

Nguyên nhân bị zona ở môi

Nguyên nhân trực tiếp gây ra zona thần kinh ở miệng là do varicella zoster virus tái hoạt động khi có yếu tố kích thích. Hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân chính xác khiến loại virus này bùng phát và gây ra bệnh zona thần kinh.

Tuy nhiên theo thống kê, bệnh có thể khởi phát khi có những yếu tố thuận lợi sau đây:

Người có hệ miễn dịch suy giảm: Người cao tuổi, phụ nữ mang thai, bệnh nhân tiểu đường hoặc nhiễm HIV

Stress, căng thẳng hoặc bị sang chấn về tinh thần

Suy nhược cơ thể

Tác dụng phụ của thuốc ức chế miễn dịch

Nhiễm trùng

Điều trị bằng xạ trị

Thông thường sau khi điều trị thủy đậu, virus sẽ tiềm ẩn trong các tế bào thần kinh và bị kìm hãm với hoạt động của hệ miễn dịch. Vì vậy khi hệ miễn dịch và sức khỏe suy giảm, varicella zoster virus có khả năng bùng phát mạnh và gây ra tổn thương ngoài da.

Zona thần kinh ở môi có nguy hiểm không?

Sau khi khởi phát khoảng 10 – 15 ngày, tổn thương da ở môi do varecilla zoster virus thường có dấu hiệu thuyên giảm, đóng mài và lành hẳn nếu có các biện pháp chăm sóc và điều trị đúng cách. Tuy nhiên với những trường hợp không điều trị đúng cách, virus có thể lây lan nhanh sang các tế bào thần kinh khác và gây ra các biến chứng như:

Zona lan từ môi sang mắt, gây ảnh hưởng đến thị lực và ngoại hình

Một số trường hợp virus có thể chạy dọc theo dây thần kinh đến não bộ và gây viêm não

Nếu thường xuyên gãi vào các mụn nước, vùng da này có thể bị tổn thương thứ phát và bội nhiễm

Bên cạnh tổn thương da, zona ở môi còn có thể làm phát sinh các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, mệt mỏi và đau đầu. Các triệu chứng này gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, tạo cảm giác khó chịu, kém tập trung trong hoạt động học tập và làm việc.

Chẩn đoán bệnh zona thần kinh ở miệng

Thông thường, zona thần kinh thường được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng. Tuy nhiên nếu xảy ra ở môi, bệnh dễ bị nhầm lẫn với mụn rộp sinh dục (do herpes simplex virus gây ra). Chính vì vậy ngoài khám triệu chứng lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm khác như:

Xem xét tiền sử bệnh lý (đã từng bị bệnh thủy đậu)

Chọc dịch tiết hoặc mẫu da để tìm sự hiện diện của virus gây bệnh

Cách chữa zona thần kinh ở môi

Zona thần kinh ở môi (miệng) không chỉ gây khó chịu, mệt mỏi mà còn ảnh hưởng đến ngoại hình. Vì vậy sau khi chẩn đoán, bạn nên tiến hành điều trị trong thời gian sớm nhất nhằm làm giảm tổn thương da, thúc đẩy thời gian hồi phục, ngừa thâm sẹo và các biến chứng nguy hiểm.

1. Sử dụng thuốc

Hiện nay, không có loại thuốc đặc hiệu đối với varicella zoster virus. Các loại thuốc được sử dụng chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ cơ thể ức chế virus gây bệnh.

Một số loại thuốc được dùng trong điều trị zona thần kinh ở môi, bao gồm:

Thuốc kháng virus: Các loại thuốc kháng virus như Valacyclovir, Acyclovir và Famcilovir thường được sử dụng trong vòng 72 giờ ngay khi phát sinh triệu chứng. Thuốc có tác dụng kìm hãm virus gây bệnh và làm giảm nguy cơ phát sinh biến chứng.

Thuốc giảm đau: Tổn thương da do zona có thể gây viêm, đau và sốt nhẹ. Trong trường hợp này, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau và hạ thân nhiệt như Naproxen, Ibuprofen và Acetaminophen.

Thuốc kháng histamine H1: Trong trường hợp tổn thương gây ngứa ngáy khó chịu, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc kháng histamine H1 như Clorpheniramin, Diphenhydramin, Fexofenadin, Cetirizin, Loratadin,… Tuy nhiên nhóm thuốc này có thể gây buồn ngủ và khô miệng trong thời gian sử dụng.

Kem bôi Capsaicin: Capsaicin là hoạt chất được tổng hợp từ quả ớt, có tác dụng giảm ngứa và đau tại chỗ. Thuốc được sử dụng sau khi các mụn nước ở môi đã vỡ và khô hoàn toàn. Sử dụng thuốc khi mụn nước mới vỡ có thể gây bội nhiễm, xót da và đau rát.

Thuốc bôi gây tê: Các loại thuốc bôi gây tê (Lidocain) thường được sử dụng sau khi tổn thương da lành hẳn, nhằm cải thiện tình trạng đau và ngứa nhẹ.

Thuốc kháng sinh: Với những trường hợp có bội nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.

Các loại thuốc khác: Nếu zona ở môi gây đau nhiều, bác sĩ có thể kê toa thêm một số loại thuốc như thuốc giảm đau gây nghiện, thuốc chống viêm chứa corticoid, thuốc chống co giật, thuốc trầm cảm 3 vòng,…

So với zona thần kinh ở các vùng da khác, zona xảy ra ở môi thường có phạm vi ảnh hưởng nhỏ và đa phần đều đáp ứng tốt với các loại thuốc điều trị.

2. Chăm sóc tại nhà

Ngoài việc sử dụng thuốc, bạn có thể giảm nhẹ các triệu chứng ở môi và tăng tốc độ hồi phục với các biện pháp chăm sóc tại nhà như:

Nên uống nhiều nước và bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C nhằm tăng cường sức đề kháng, làm giảm triệu chứng và hỗ trợ ức chế virus gây bệnh.

Dành thời gian nghỉ ngơi trong thời gian điều trị, đồng thời cần hạn chế căng thẳng và làm việc quá sức.

Nên giữ sạch vùng da cần điều trị, có thể sử dụng bông gạc thấm nước mát và chườm đắp để giảm viêm, ngứa và sưng.

Những lưu ý khi điều trị zona thần kinh ở miệng

Zona thần kinh ở môi có khả năng lây nhiễm cao và dễ gây tổn thương da vĩnh viễn. Vì vậy trong thời gian điều trị bạn nên chú ý những thông tin sau:

Tránh hôn môi hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân như khăn mặt, thìa, chén,… với người khác. Bởi virus varicella zoster có thể lây nhiễm thông qua tiếp xúc vật lý.

Nên giữ vùng da tổn thương sạch sẽ, tránh sử dụng son môi và các sản phẩm trang điểm trong thời gian điều trị.

Hạn chế cào gãi và chà xát lên da. Nếu bị ngứa ngáy và đau rát, bạn nên sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Zona khác bệnh giời leo (một dạng viêm da tiếp xúc do côn trùng). Vì vậy tuyệt đối không đắp đậu xanh hay áp dụng các mẹo chữa từ dân gian.

Trong thời gian điều trị, cần tránh ăn thực phẩm giàu chất béo và sử dụng đồ uống chứa cồn.

Phòng ngừa zona ở môi bằng cách nào?

Zona thần kinh ở miệng có khả năng tái phát nếu có các yếu tố thuận lợi. Vì vậy sau khi điều trị, bạn nên kiểm soát và thay đổi các thói quen khiến virus có khả năng tái hoạt động trở lại.

Các biện pháp phòng ngừa zona ở môi:

Người từ 50 tuổi trở lên nên tiêm vaccine phòng ngừa zona (vaccine Zostavax hoặc vaccine Shingrix). Hiện nay vaccine Shingrix được sử dụng phổ biến hơn vì có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa bệnh.

Nên tăng cường sức đề kháng bằng cách luyện tập thể thao, ăn uống và nghỉ ngơi điều độ.

Giữ tâm trạng thoải mái, lạc quan và hạn chế căng thẳng thần kinh. Nếu gặp phải các vấn đề tâm lý, bạn cần tránh để tình trạng kéo dài. Thay vào đó nên chủ động tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và đề xuất hướng điều trị.

Tránh tiếp xúc và sử dụng chung vật dụng cá nhân với người đang mắc bệnh thủy đậu và zona thần kinh.

Bị zona thần kinh ở môi (miệng) có thể gây thâm sẹo, ảnh hưởng đến ngoại hình và chất lượng cuộc sống. Vì vậy khi nhận thấy các triệu chứng ở môi, bạn nên thăm khám và điều trị theo hướng dẫn để cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa tổn thương lan rộng và dự phòng các biến chứng nguy hiểm.