Bệnh Cường Giáp Mắt Lồi / TOP 5 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

Theo Y văn, trong những năm đầu của thế kỷ 20, dấu hiệu này gặp gần như trong 100% các trường hợp Basedow, ngày nay theo những công trình nghiên cứu mới nhất thì dấu hiệu gặp trong 40-45% các trường hợp. Chính vì vậy người ta còn gọi bệnh Basedow với một cái tên khác là bệnh bướu cổ lồi mắt.

Bên cạnh bướu cổ làm mất vẻ đẹp của người phụ nữ, chứng lồi mắt cũng làm cho bao nhiêu bệnh nhân mất ăn, mất ngủ và rất nhiều bệnh nhân đã yêu cầu các bác sĩ tìm cách điều trị cho mình.

Triệu chứng lồi mắt trong bệnh Basedow được mô tả lần đầu tiên bởi tác giả Parry vào năm 1825, trước cả khi Basedow mô tả loại bệnh này vào năm 1840. Nguyên nhân cơ bản là do thâm nhiễm tế bào Lympho đi kèm với sự phù nề của các mô ở hốc mắt và sau nhãn cầu gây ra. Những thành phần này đẩy nhãn cầu ra phía trước làm cho mắt bị lồi, khác với lồi mắt trong bệnh cận thị.

CÁC BIỂU HIỆN ĐI KÈM VỚI LỒI MẮT

Lồi mắt thường xảy ra ở cả hai mắt, đôi khi rõ rệt ở một bên hơn là bên còn lại. Cũng có những bệnh nhân chỉ bị lồi một bên mắt nhưng rất hiếm gặp.

Đi kèm với chứng lồi mắt, bệnh nhân thường cảm thấy chói mắt, chảy nước mắt sống, cảm giác như có bụi bay vào mắt hoặc rất nóng rát. Nặng hơn bệnh nhân có thể bị khô và loét giác mạc là nguyên nhân gây lên mù loà vĩnh viễn.

Ánh mắt bệnh nhân thường long lanh rực rỡ, có cái nhìn chăm chú, ít chớp mắt, người bệnh thường không nhắm kín mắt khi ngủ. Đó là dấu hiệu mà trong dân gian thường gọi: “Tinh hoa thất thoát ra ngoài, ngàn thu bạc mệnh một đời tài hoa” là vậy.

Trong thực hành bệnh viện, các bác sĩ hay áp dụng bảng phân loại Werner của Hiệp hội tuyến giáp Hoa Kỳ với 6 mức độ. Độ 1 và 2 là nhẹ, độ 3 là vừa, độ 4-6 là nặng.

Với những trường hợp khó khăn trong chẩn đoán và phân loại, người ta sử dụng thước đo độ lồi mắt Hertel. Độ lồi mắt khác nhau tùy theo chủng tộc và dân tộc, ở người Việt Nam bình thường độ lồi mắt vào khoảng 12 mm, độ lồi tăng lên trong bệnh nhân Basedow.

Có 3 phương pháp điều trị chứng lồi mắt gồm: sử dụng thuốc Corticoides liều cao, xạ trị và phẫu thuật.

Với những bệnh nhân lồi mắt độ 1, thường không cần phải điều trị.

Những bệnh nhân lồi mắt độ 2, việc điều trị bao gồm:

– Đeo kính sẫm màu.

– Nhỏ hoặc tra các loại Pomade nước mắt nhân tạo để tránh biến chứng khô giác mạc.

– Nhỏ một loại thuốc nước đặc biệt để làm giảm mức độ cường cơ vận nhãn. Thuốc này được cho theo chỉ định của bác sĩ nhãn khoa.

Những bệnh nhân lồi mắt từ độ 3 trở lên, việc điều trị phức tạp hơn nhiều và không phải lúc nào cũng có hiệu quả:

– Thuốc Corticoides liều cao trong 5-7 tuần. Tuy nhiên cần chú ý khả năng dung nạp kém với Corticoides ở người Việt Nam so với bệnh nhân phương Tây. Biến chứng hay gặp nhất của việc sử dụng thuốc là viêm loét dạ dày có thể gây xuất huyết tiêu hoá và phù do giữ nước.

– Xạ trị: dùng máy tạo chất phóng xạ chiếu vào vùng hốc mắt: tuy nhiên phương pháp này chỉ có hiệu quả điều trị lồi mắt trong giai đoạn sớm và không có tác dụng trong giai đoạn sẹo đã hình thành phía sau hốc mắt.

– Điều trị bằng phẫu thuật: được sử dụng cho những trường hợp thất bại với điều trị bằng Corticoides và xạ trị, bao gồm:

1. Khâu cò mí mắt: nhằm làm giảm độ hở của mi mắt.

2. Phẫu thuật chỉnh hình làm giảm độ co rút của cơ vận nhãn.

3. Phẫu thuật làm giải áp hốc mắt trong những trường hợp lồi mắt ác tính có tổn thương thần kinh thị giác gây giảm và mất thị lực hoặc do yêu cầu thẩm mỹ của bệnh nhân.

4. Phẫu thuật tạo hình sau giải áp hốc mắt.

Tất cả những phẫu thuật này được thực hiện bởi các bác sĩ nhãn khoa và tạo hình. Tại Việt Nam, việc điều trị các chứng lồi mắt trong bệnh Basedow mới được chú ý trong một vài năm gần đây nhưng chưa thuờng quy và chưa có trung tâm hay bác sĩ nào chuyên về vấn đề này. ►Săn sóc sau phẫu thuật cắt tuyến giáp qua nội soi ►Chuyên đề bướu giáp: Nhận diện bướu lành, bướu độc ? ►Điều trị u tuyến giáp bằng sóng cao tần RFA ►Rối loạn tuyến giáp và những hệ lụy

Cường giáp có lồi mắt hay bệnh basedow, là bệnh lý tự miễn dịch do các kháng thể kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức. Bệnh basedow là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm độc giáp và khoảng 1/4 bệnh nhân bịảnh hưởng đến mắt (lồi mắt). Vậy, việc hút thuốc lá có ảnh hưởng như thế nào đến tình trạng lồi mắt của người bệnh?

Mối liên hệ giữa cường giáp và lồi mắt

Các kháng thể kích thích tuyến giáp trong bệnh cường giáp cũng có thể gây viêm các cơ chuyển động mắt. Nếu cơ mắt bị viêm thì mắt không thể giãn nở được, nó chỉ có thể phát triển về phía trước, khiến mắt phải nhô ra, gây nên tình trạng lồi mắt.

Lồi mắt ở bệnh nhân cường giáp là tình trạng mắt được đẩy ra, màu trắng, có thể trở nên đỏ và viêm. Đây là triệu chứng mà không ai mong muốn gặp phải. Mắt sẽ thường xuyên cảm thấy khô hoặc cay vào ban ngày. Nếu mắt quá khô, nó có thể làm giảm thị lực, thậm chí là gây tổn thương mắt. Hơn nữa khi mắt bị đẩy về phía trước, dây thần kinh ở phía sau mắt có thể bị căng và chịu sức ép từ các cơ sưng, điều này có thể làm hỏng dây thần kinh mắt dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Cuối cùng các cơ bị viêm không thể di chuyển linh hoạt, gây hạn chế sự chuyển động của mắt.

Hút thuốc lá gây tăng nguy cơ lồi mắt ở người cường giáp

Lồi mắt có thể xảy ra bất cứ lúc nào, trước, trong khi hoặc thậm chí sau khi bệnh cường giáp được chẩn đoán, nhưng thường xảy ra với chứng tăng năng tuyến giáp do rối loạn miễn dịch (bệnh basedow).

Ở hầu hết bệnh nhân basedow, mức độ lồi mắt nhẹ, nhưng khi nặng thì có thể gây lo lắng và khó điều trị khỏi dứt điểm kể cả khi cường giáp đã được kiểm soát. Lúc này, cần có sự can thiệp của bác sĩ nhãn khoa.

Coi chừng – hút thuốc có thể làm nặng hơn tình trạng lồi mắt ở người cường giáp

Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ chính làm tăng mức độ nghiêm trọng của lồi mắt ở bệnh nhân cường giáp. Những người hút thuốc ít có cơ hội chữa khỏi bệnh cường giáp hơn những người không hút thuốc. Điều này xảy ra là do trong thuốc lá có nhiều hóa chất nhưng quan trọng nhất là việc giảm oxy cung cấp cho các mô do hút thuốc cũng đóng một vai trò rất quan trọng dẫn đến hậu quả này.

Lồi mắt thường phổ biến hơn ở bệnh nhân cường giáp có hút thuốc lá và tin tốt là nguy cơ giảm rất nhiều nếu ngừng hút. Ngay cả việc tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ lồi mắt ở bệnh nhân cường giáp.

Sau nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã đưa ra số liệu chứng minh cho ảnh hưởng của việc hút thuốc lá với tình trạng lồi mắt ở bệnh nhân cường giáp:

– Những người hút thuốc lá mắc bệnh basedow có khả năng phát triển lồi mắt cao gấp hai lần, những người hút thuốc nặng có nguy cơ cao gấp tám lần so với người không hút thuốc lá.

– Nếu bệnh nhân phát triển lồi mắt và tiếp tục hút thuốc, họ có nhiều khả năng bị các hậu quả nặng hơn các vấn đề về mắt và có thể dẫn đến mù lòa.

– Nếu bệnh nhân cần điều trị cụ thể cho mắt (chẳng hạn như sử dụng steroid, xạ trị hoặc phẫu thuật), việc điều trị sẽ không cho hiệu quả tốt nếu họ tiếp tục hút thuốc lá vì nó có thể gây ra tình trạng kháng thuốc.

– Hút thuốc lá thúc đẩy sự tấn công của các kháng thể tự miễn, điều này sẽ làm nặng hơn bệnh basedow và làm giảm tác dụng của thuốc điều trị.

Kiểm soát cường giáp hiệu quả – ngăn ngừa lồi mắt nhờ sản phẩm thảo dược

Như phân tích ở trên có thể thấy, ngừng ngay việc hút thuốc lá thậm chí cả khi bạn không bị cường giáp là khuyến cáo được các chuyên gia y tế đưa ra. Nếu bạn đang bị cường giáp và không muốn cường giáp trở nên nặng hơn, cũng như không bị biến chứng trên mắt thì việc ngừng hút thuốc là điều chắc chắn phải làm.

Để kiểm soát tốt cường giáp, bên cạnh việc sử dụng thuốc tây y theo chỉ định của bác sĩ, thì việc lựa chọn các sản phẩm thảo dược đang là xu hướng được nhiều người lựa chọn. Ưu điểm của phương pháp này là giúp kiểm soát hiệu quả cường giáp, ngăn ngừa tiến triển nặng hơn cũng như ngăn ngừa cường giáp tái phát sau điều trị bằng thuốc tây y. Đi đầu cho xu hướng này là sản phẩm từ hải tảo mang tên thực phẩm chức năng Ích Giáp Vương. Ích Giáp Vương là sự kết hợp của hải tảo , khổ sâm, ba chạc, bán biên liên, có tác dụng điều hòa miễn dịch, góp phần quan trọng giúp ngăn ngừa các rối loạn tự miễn gây ra cường giáp. Ngoài ra, Ích Giáp Vương còn giúp chống viêm, giảm đau, chống oxy hóa hiệu quả, giúp cải thiện các triệu chứng của cường giáp trong đó có lồi mắt.

Ích Giáp Vương đã được nhiều người bị cường giáp sử dụng cho hiệu quả tốt, tiêu biểu là trường hợp của anh Lê Hữu Anh (sinh năm 1985, trú tại ấp Trung Bình, xã Thoại Giang, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang) chia sẻ:

Sản phẩm cũng được nhiều chuyên gia nội tiết đánh giá cao:

ThS. Doãn Thị Hương phân tích thành phần và tác dụng của sản phẩm Ích Giáp Vương:

* Tác dụng có thể khác nhau tuỳ cơ địa của người dùng

Có khoảng trên 50% bệnh nhân Basedow có biểu hiện bệnh lý mắt trên lâm sàng.

Tổn thương mắt thường ở cả hai bên, đôi khi rõ rệt hơn ở một bên so với bên kia.

+ Triệu chứng cơ năng: chói mắt, chảy nước mắt, cộm như có bụi hay vào mắt, hoặc nóng rát.

+ Triệu chứng thực thể:

– Lồi mắt: lồi mắt ở bệnh nhân Basedow có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, thường cả hai bên, 10 – 20% trường hợp lồi mắt chỉ có một bên. Lồi mắt có thể xuất hiện ở những bệnh nhân Basedow đang có nhiễm độc hormon tuyến giáp, ở những bệnh nhân bình giáp sau điều trị bằng các thuốc kháng giáp tổng hợp, phóng xạ hoặc bằng phẫu thuật thậm chí ở cả những bệnh nhân Basedow đã suy giáp sau điều trị. Theo thống kê có khoảng 20% bệnh nhân Basedow xuất hiện bệnh lý mắt trước khi có biểu hiện cường giáp trên lâm sàng; 40% xuất hiện đồng thời và 40% xuất hiện sau khi đã bình giáp. Về tiến triển, lồi mắt có khi duy trì rất lâu ở mức độ nhẹ hoặc có thể tiến triển nặng lên nhanh, mức độ của bệnh và mức độ của lồi mắt không song song với nhau. Độ lồi mắt phụ thuộc vào yếu tố chủng tộc và dân tộc. Độ lồi mắt sinh lý của người da vàng có thể tới 17 mm, của người da trắng: 20 mm, của người da đen: 22 mm. Độ lồi mắt trung bình của người Việt Nam là 12 ± 1,7 mm (Mai Thế Trạch – 1996). Lồi mắt kèm theo phù mi mắt, phù giác mạc, xung huyết giác mạc. Càng phù nhiều thì mắt càng không ấn vào được nữa.

Mô tả các bộ phận và dấu hiệu của mắt bị tổn thương, Sheikh M.(1997) đã tổng hợp:

Tóm tắt tổn thương bệnh lý mắt do Basedow:

Để đánh giá mức độ tổn thương của mắt trong bệnh Basedow, người ta dùng xếp loại của Werner (American thyroid association):

Sự phù nề các cơ hốc mắt có thể chứng minh được bằng xạ hình cắt lớp điện toán (CT – scanner).

– Rối loạn trương lực thần kinh của các cơ vận nhãn: do co cơ mi trên (cơ Muller):

. Dấu hiệu Dalrymple: hở khe mi còn gọi là “lồi mắt giả”.

. Dấu hiệu Von Graefe: mất đồng tác giữa nhãn cầu và mi mắt.

. Dấu hiệu Stellwag: mi mắt nhắm không kín.

. Dấu hiệu Joffroy: mất đồng tác giữa nhãn cầu và cơ trán.

. Có thể có dấu Jellinek: viền sậm màu ở quanh mi mắt.

. Dấu hiệu Moebius: liệt cơ vận nhãn gây song thị, hội tụ của 2 mắt không đều.

+ Cơ chế sinh bệnh học bệnh lý mắt do Basedow:

Cơ chế bệnh sinh của lồi mắt trong bệnh Basedow chưa hoàn toàn được sáng tỏ. Yếu tố quyết định trong cơ chế bệnh sinh của triệu chứng này là vai trò của chất kích thích tuyến giáp kéo dài (long acting thyroid stimulator – LATS) và yếu tố gây lồi mắt (exophthalmos producing substance – EPS) được tiết ra từ tuyến yên với một lượng khá lớn.

Những rối loạn bệnh lý trong lồi mắt là phù, tăng thể tích sau nhãn cầu và tổ chức liên kết của cơ ngoài nhãn cầu, ứ đọng trong các tổ chức này các mucopolysacharit và các axit có tính hút nước mạnh (axit hyaluronic và axit chondrohytinsulfuric). Cản trở lưu thông tĩnh mạch, tăng sinh tổ chức liên kết của nhãn cầu, thâm nhiễm các tế bào lympho và tương bào (plasmocyte).

Trong tổ chức liên kết của nhãn cầu, tăng số lượng các tế bào mỡ sản xuất ra lipit dự trữ, nhưng nếu bệnh nặng thì có thể giảm số lượng tế bào mỡ. Nguyên nhân cơ bản của lồi mắt là tăng sinh thâm nhiễm, phù tổ chức sau nhãn cầu, tăng lực đẩy nhãn cầu ra phía trước và xơ hoá các cơ quan ngoài nhãn cầu (giảm lực giữ nhãn cầu ở vị trí sinh lý). Do vậy lồi mắt trở thành khó hồi phục.

Các tự kháng thể (TRAb) sau khi hình thành sẽ kết hợp với thyroglobulin tạo nên phức hợp kháng nguyên – kháng thể. Phức hợp này tới hốc mắt qua đường máu hoặc các ống bạch mạch cổ trên. Tại đó phức hợp này kết hợp với các cơ hốc mắt gây ra viêm cơ, làm cơ sở cho biểu hiện mắt của bệnh Basedow. Các lympho T hỗ trợ cũng có thể làm các kháng nguyên ở hốc mắt trở nên nhạy cảm và duy trì các triệu chứng ở mắt.

Cần phải lưu ý triệu chứng lồi mắt giả ở bệnh Basedow do khe mắt rộng, mắt sáng long lanh, nhưng độ lồi mắt bình thường. Lồi mắt có thể gặp ở người cận thị nặng, thiên đầu thống, lồi mắt bẩm sinh hoặc gia đình, lồi mắt do não úng thủy, u mắt, do các khối u của não.

Lồi mắt một bên ngoài bệnh Basedow có thể gặp do bệnh lý gây chèn ép hoặc viêm một bên nhãn cầu: u máu nhãn cầu, u tuyến lệ, viêm tổ chức nhãn cầu.

Bs. Đ.Đ.T

Cường giáp là một trong những bệnh lý tuyến giáp thường gặp và theo thống kê thì hiện nay tỷ lệ người mắc bệnh có dấu hiệu gia tăng mạnh. Bệnh thường kèm theo sự gia tăng kích thước của tuyến giáp, một số ít người mắc bệnh sau chấn thương tinh thần. Nữ giới mắc nhiều hơn nam giới và chủ yếu ở độ tuổi 30-45 tuổi. Biểu hiện của bệnh cường giáp là dễ cáu gắt, hồi hộp, cân nặng giảm mạnh không rõ nguyên nhân, ngón tay run giật, mắt lồi và tuyến giáp to. Dựa vào thời kì của bệnh để có thể điều trị bệnh cường giáp một cách hiệu quả nhất.

+ Mới phát: ở thời kỳ này bệnh cường giáp mới có những biểu hiện chủ yếu là can uất đờm kết, chữa trị nên lý khí, hóa đờm, nhuyễn kiên, tán kết.

+ Thời kỳ sau: Thời kỳ này với đặc điểm là phần âm suy, hao tổn, chữa trị nên nhu can, tư thận.

Cường giáp cũng như các bệnh lý tuyến giáp khác gây nhiều biến chứng nguy hiểm và rất dễ tái phát. Do đó việc điều trị bệnh cường giáp cần có sự kiên trì và phối hợp giữa nhiều phương pháp như: uống thuốc kết hợp chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện thể thao.

Một số lưu ý về dinh dưỡng cho bệnh nhân cường giáp

– Chú ý ăn các thức ăn giàu dinh dưỡng, hàm lượng protein cao, nhiều tinh bột… Nguyên nhân là do cường giáp gây ra tình trạng tăng cường trao đổi chất của cơ thể dẫn đến quá trình chuyển hóa và sử dụng năng lượng của cơ thể diễn ra mạnh. Bởi vậy bệnh nhân cường giáp cần cung cấp nhiều dinh dưỡng để quá trình chuyển hóa được đảm bảo.

– Hầu hết chúng ta đều quan niệm rằng cứ người bệnh là ăn đồ bổ như sữa thì rất tốt tuy nhiên đối với bệnh nhân cường giáp thì điều này chưa hẳn đã tốt, bởi vậy cần kiêng ăn chế phẩm từ sữa, kiêng uống nước ngọt, kiêng uống cà phê, trà và các đồ uống có tính kích thích khác và không hút thuốc.

– Người mắc bệnh này có thể được sử dụng các loại thức ăn có tác dụng ức chế tuyến giáp như lạc, hạt tía tô. Ở những người nóng thì có thể ăn những thức ăn có tính mát như dưa hấu, đậu ván, rau cần, nấm kim châm… Người âm suy có thể ăn những thức ăn có tác dụng dưỡng âm như mộc nhĩ, quả dâu, baba, vịt… Người bị tỳ suy có thể ăn những thức ăn kiện tỳ ngừng tả như củ từ, hạt súng, táo, táo tầu, cải canh…

– Người bệnh cường giáp nên tăng cường các thức ăn có chứa nhiều khoáng chất, hàm lượng vi chất cao.

– Điều đặc biệt cần lưu ý đó là khi đang điều trị bệnh cường giáp cần giảm hoặc kiêng những thức ăn có chứa hàm lượng i ốt cao, nói không với những thức ăn nóng, cay, khô như gừng sống, ớt, thịt dê…

Món ăn dinh dưỡng cho người bệnh cường giáp

* Đậu tương 250g, Hồi hương, Bát giác mỗi loại 10g, muối, đường vừa đủ. Rửa sạch đậu tương, sau khi ngâm nước cho vào trong nồi đun đến khi cạn nước. Cho Hồi hương và muối, đường vào trong nồi, và cho nước vừa đủ vào, dùng lửa nhỏ hầm khoảng 1 tiếng, đợi sau khi nước cạn khô thì có thể ăn.

Tác dụng: Lợi tiểu tiêu phù, ích khí rộng trung, thích hợp cho những người bị cường giáp

* Xuyên bối mẫu, Đan sâm mỗi loại 15g, Hạt ý dĩ 30g, Bí đao 60g, đường đỏ vừa đủ. Xuyên bối mẫu, Đan sâm sau khi nấu nước bỏ bã sau đó cho những nguyên liệu khác vào nấu cháo ăn. Ăn nóng mỗi ngày vào buổi sáng sớm khi đói, ăn liền 15 đến 20 ngày.

Bạn cần nhớ đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng khi mắc bệnh cường giáp và đây là một trong những căn bệnh gây nhiều biến chứng nguy hiểm bởi vậy trong quá trình điều trị bệnh cường giáp hãy tuân thủ theo pháp đồ điều trị của bác sĩ.

Bên cạnh việc điều trị theo chỉ định của bác sĩ, chế độ dinh dưỡng hợp lý, bệnh nhân cường giáp nên sử dụng kết hợp các sản phẩm hỗ trợ. Nguyên nhân gây cường giáp đang được nhiều nhà nghiên cứu tìm ra đó là sự tham gia của hệ miễn dịch. Sử dụng Ích Giáp Vương có thành phần chính hải tảo, kết hợp với các dược liệu khác như bán biên liên, khổ sâm, ba chạc… giúp điều hòa hệ miễn dịch, ổn định hoạt động tuyến giáp, đồng thời cải thiện các triệu chứng của bệnh một cách hiệu quả. Sản phẩm có nguồn gốc thảo dược an toàn, ít tác dụng phụ, sử dụng liên tục 3-6 tháng để đạt hiệu quả cao nhất.

* Tác dụng có thể khác nhau tuỳ cơ địa của người dùng