Bạn đang xem bài viết Đứt Bán Phần Dây Chằng Chéo Trước Có Cần Mổ Hay Không ? được cập nhật mới nhất tháng 9 năm 2023 trên website Zqnx.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
” MỔ NỐI DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC LÀ NHU CẦU CỦA BẠN – CHỨ KHÔNG PHẢI NHU CẦU CỦA BÁC SĨ ”
Trong quá trình khám và điều trị bệnh, tôi thấy đây là điều băn khoăn nhất mà rất nhiều người hiện nay hỏi về đứt dây chằng đầu gối, đứt dây chằng chéo sau gối … mà không được nơi nào trả lời thoả đáng. Bên cạnh đó, còn có các câu hỏi tương tự:
Tôi bị chấn thương, Bác Sĩ bảo tôi bị đứt dây chằng chéo trước sao tôi vẫn đi lại bình thường, như vậy có cần mổ không?
Tôi bị chấn thương gối nhẹ, đi lại bình thường, sao chụp MRI đọc đứt BÁN PHẦN dây chằng chéo trước và Bác Sĩ kêu phải mổ?
Sau khi té trượt chân tới giờ, đầu gối tôi rất đau, đi lại khó khăn, vậy tôi có bị đứt dây chằng chéo trước không?
Tại sao tôi đi khám nhiều nơi, có Bác Sĩ bảo tôi không đứt dây chằng, nhưng có Bác Sĩ lại bảo đứt, phải mổ gấp?
Để xác đinh đứt dây chằng chéo trước có phải chụp MRI không?
Đứt dây chằng chéo trước có bắt buộc phải mổ hay không?
Rất nhiều câu hỏi khác nữa, nhưng tóm lại là người bệnh muốn xác định chắc chắn có bị tổn thương đứt dây chằng chéo trước hoặc đứt dây chằng chéo sau hay không ? Và có cần thiết phải mổ hay không. Tôi xin giải đáp như sau:
@ Tôi bị chấn thương, Bác Sĩ bảo tôi bị đứt dây chằng chéo trước sao tôi vẫn đi lại bình thường, như vậy có cần mổ không ?TRẢ LỜI:
– Vấn đề thứ nhất, đi lại bình thường không có nghĩa dây chằng chéo trước bình thường, Rất nhiều người nhầm lẫn chỗ này. Đứt dây chằng chéo trước ( một loại của dây chằng đầu gối) vẫn đi lại gần như bình thường được, thậm chí không đau đớn gì. Tuy nhiên, đứt dây chằng chéo trước thì CHẠY, NHẢY sẽ bị ảnh hưởng, dễ bị trẹo chân, cảm giác lỏng, không trụ vững…CÓ nghĩa là triệu chứng sẽ biểu hiện rõ khi VẬN ĐỘNG NHANH, MẠNH, Ví dụ Khó nhảy trụ bằng chân có đứt dây chằng, Khó đổi hướng khi đang chạy nhanh, không dám vào bóng…
Tóm lại nếu cảm thấy chân mình còn tốt, hãy thử nhảy xa bằng chân đó và so với chân kia, nếu không nhảy xa bằng hoặc không dám nhảy thì nhiều khả năng bị đứt dây chằng chéo trước.
– Vấn đề thứ hai, có cần mổ hay không? Không phải đứt dây chằng chéo trước là BẮT BUỘC mổ, tuỳ từng cá nhân, sẽ trả lời trong phần sau, nhưng chỉ cần nhớ ” MỔ DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC LÀ NHU CẦU CỦA BẠN – CHỨ KHÔNG PHẢI NHU CẦU CỦA BÁC SĨ “
@ Tôi bị chấn thương gối nhẹ, đi lại bình thường, sao chụp MRI đọc đứt BÁN PHẦN dây chằng chéo trước và Bác Sĩ kêu phải mổ để nối lại ?TRẢ LỜI:
– Thứ nhất các bạn phải nhớ rằng xác định đứt dây chằng đầu gối không phải dựa vào MRI mà phải căn cứ vào KHÁM, tức là làm các test kiểm tra dây chằng đầu gối,tức phải dựa vào KINH NGHIỆM khám của Bác Sĩ.
– Thứ hai, hãy đọc kết quả TRÊN PHIM MRI chứ không đọc trong TỜ KẾT QUẢ. Ngày hôm nay có quá nhiều trung tâm chụp MRI, trong khi thiếu Bác Sĩ có kinh nghiệm đọc phim. Hơn nữa hiện nay các Bác Sĩ chuẩn đoán sai nhiều quá nên các nơi chụp MRI không biết làm sao, phải ghi một chuẩn đoán chung chung là DÃN DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC hay ĐỨT BÁN PHẦN, và chính kết luận ĐỨT BÁN PHẦN này đã là kẻ hở cho nhiều người trục lợi.
Tiếp theo, nếu dây chằng chéo trước bị đứt bán phần thì có mổ hay không ? Câu hỏi này cũng như câu đứt dây chằng chéo trước có bắt buộc phải mổ không (Sẽ trả lời ở phần sau), xin nhắc lại, ” MỔ NỐI DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC LÀ NHU CẦU CỦA BẠN – CHỨ KHÔNG PHẢI NHU CẦU CỦA BÁC SĨ “
@ Sau khi té trượt chân tới giờ, đầu gối tôi rất đau, đi lại khó khăn, vậy tôi có bị đứt dây chằng chéo trước không ?TRẢ LỜI:
– BẠN có bị CHẤN THƯƠNG, sau Chấn thương mà gối rất đau, đi lại khó thì có nhiều khả năng có một tổn thương trong gối, không chỉ đứt dây chằng mới đau. Thí dụ: rách sụn chêm, vỡ sụn khớp bánh chè, dãn dây chằng bên, rách cơ…đều gây đau, thậm chí đau hơn đứt dây chằng chéo trước.
– Đặc điểm của đứt dây chằng chéo trước là có CHẤN THƯƠNG MẠNH, SƯNG GỐI NGAY SAU CHẤN THƯƠNG, LỎNG GỐI KHI CHẠY NHẢY. Hoàn toàn không có tiêu chuẩn ĐAU hay đi lại KHÓ. Đây cũng là điểm gây nhầm lẫn nhiều nhất về đứt dây chằng chéo trước mà nhiều người suy nghĩ.
Cuối cùng để KHẲNG ĐỊNH đứt dây chằng chéo trước hay không, các bạn cần tới một Bác Sĩ có KINH NGHIỆM, khám kỹ lưỡng (Khám cả chân bên lành để so sánh ), biết làm Test dây chằng, và chụp MRI NẾU CẦN
@ Tại sao tôi đi khám nhiều nơi, có Bác Sĩ bảo tôi không đứt dây chằng, nhưng có Bác Sĩ lại bảo đứt, phải mổ để nối lại gấp ?TRẢ LỜI:
– Trước hết tôi khẳng định đứt dây chằng chéo trước hoặc sau không phải MỔ GẤP, không phải mổ cấp cứu, khẩn cấp hay gì đó tương tự. Đứt dây chằng chéo đầu gối có thể mổ sau ngay trong vòng 48g, sau vài tuần, vài tháng, thậm chí có người tới gặp tôi sau hơn 10 năm (dĩ nhiên kết quả phục hồi sẽ kém hơn). Điều đó có nghĩa là các bạn có rất nhiều thời gian để tìm hiểu, để đi khám, để cân nhắc… trước khi quyết định mổ.
– Tại sao có Bác Sĩ bảo đứt, Bác Sĩ khác lại bảo không đứt ?
LÝ DO: Bác Sĩ chủ quan hoặc Bác Sĩ thiếu kinh nghiệm thường rơi vào hai thái cực. Bệnh nhẹ thì chuẩn đoán thành bệnh nặng và ra chỉ định mổ OAN, Bệnh nặng thì lại BỎ SÓT và điều trị sơ sài.
– Quy trình chẩn đoán dây chằng chéo trước như sau:(1) HỎI kỹ có bị chấn thương hay không? Có chấn thương mới có đứt dây chằng chéo trước. Có sưng gối NGAY sau chấn thương không? Lưu ý đứt dây chằng chéo trước thì ngay lập tức không thể tiêp tục chạy nhảy hay tập thể thao được.
(2) Khám đầu gối và LÀM CÁC TEST KIỂM TRA DÂY CHẰNG. Nếu Bác Sĩ nào khám mà không làm test kiểm tra dây chằng thì không thể chuẩn đoán được. Để làm các test kiểm tra này cần có gường nằm, mất khoảng 7 – 10 phút cho một bệnh, và PHẢI KHÁM CHÂN LÀNH ĐỂ SO SÁNH – đây là SAI LẦM thường gặp nhất của các Bác Sĩ thiếu kinh nghiệm.
(3) CHỤP MRI. Sau khi khám thì hầu như là đã kết luận có đứt dây chằng chéo trước hay không, không bắt buộc chụp MRI. Lúc này chụp MRI là để CHỨNG MINH kết luận đó bằng HÌNH ẢNH, không dùng MRI để thay thế cho việc khám của Bác Sĩ. Một số trường hợp chưa xác định rõ ràng, hoặc nghi có thêm các tổn thương khác như rách sụn…thì BẮT BUỘC chụp MRI để giúp kết luận cuối cùng.
@ Đứt dây chằng chéo trước có bắt buộc phải mổ để NỐI lại hay không ?” MỔ NỐI DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC hoặc ĐỨT DÂY CHẰNG CHÉO SAU GỐI LÀ NHU CẦU CỦA BẠN- CHỨ KHÔNG PHẢI NHU CẦU CỦA BÁC SĨ”
Bạn muốn chạy nhảy, chơi thể thao, trở lại niềm đam mê của mình. Bạn muốn cơ thể lành lặn, không bị teo cơ, không có nguy cơ thoái hoá khớp, bạn không muốn phải mãi lo nghĩ về nó…Đó là NHU CẦU của bạn, Bác Sĩ chỉ GIÚP bạn biến nhu cầu đó thành hiện thực.
Để trả lời câu hỏi hỏi này, tôi thường tóm tắt như sau:
– Đứt dây chằng chéo trước không mổ + Không tập gì hết: gối giảm khoản một nửa
– Đứt dây chằng chéo trước không mổ + có tập luyện (Vật lý trị liệu, tập cơ, đai nẹp…): gối có khả năng phục trên mức trung bình
– Đứt dây chằng chéo trước mổ đúng + Tập đúng: gối có khả năng phục hồi cao
Điều trị giãn dây chằng chéo sau như thế nào để có hiệu quả ?
Nối dây chằng chéo sau như thế nào để tốt nhất cho bạn ?
Rách dây chằng chéo sau nên mổ hay không mổ ?
Dãn dây chằng chéo sau nên cần tập luyện như thế nào để hồi phục dây chằng chéo sau ?
Chi phí mổ nối đứt dây chằng chéo sau mới nhất bao nhiều ?
Giải phẫu dây chằng chéo trước khi bị dập dây chằng đầu gối
“ Bài viết được thể hiện dưới quan điểm của Bác Sĩ Trương Công Dũng, Kinh nghiệm hơn 10 năm trong lĩnh vực dây chằng chéo đầu gối.
Bác Sĩ Trương Công Dũng – Nguyên Tổng Thư Ký Hội Y Học Thể Thao TPHCM – Ban chấp hành Nội Soi Xương khớp TP. Hồ Chí Minh.
Là Bác Sĩ Phụ trách việc mổ dây chằng chéo trước tại các bệnh viện hàng đầu chúng tôi “
Nhận Biết Dấu Hiệu Đứt Dây Chằng Chéo Trước
Chấn thương đứt dây chằng chéo trước là gì?
Dấu hiệu nhận biết đứt dây chằng chéo trước
Vì sao nhiều người thường bỏ sót chấn thương đứt dây chằng chéo trước?
Khi có triệu chứng đứt dây chằng chéo trước, bạn cần làm gì?
Té ngã sau một lần va chạm mạnh, cơn đau xuất hiện vài ngày rồi hết, nhưng về lâu dài lại gặp khó khăn khi đi nhanh, chạy nhanh, thậm chí phần đùi bị teo cơ. Đó là những dấu hiệu đứt dây chằng chéo trước nhưng có rất ít người biết.
Chấn thương đứt dây chằng chéo trước là gì?Cấu trúc khớp gối có 4 dây chằng: dây chằng chéo trước (ACL), dây chằng chéo sau (PCL), dây chằng bên ngoài (LCL) và dây chằng bên trong (MCL).
Dây chằng chéo trước (ACL) nằm ở trung tâm của gối, giữa khoang lồi cầu của xương đùi, làm nhiệm vụ kết nối xương đùi với xương chày, giữ xương chày không bị trượt ra trước và xoay trong, đảm bảo khớp gối hoạt động vững chắc.
Đứt dây chằng chéo trước là tổn thương phổ biến nhất, thường xảy ra khi va chạm mạnh, té ngã chống chân xoay người chuyển hướng đột ngột, khi chơi thể thao (bóng đá, bóng rổ, võ thuật…) hoặc bị ngã từ trên cao. Dây chằng chéo trước bị đứt khiến mâm chày di lệch ra trước so với xương đùi, hậu quả là khớp gối lỏng lẻo và ảnh hưởng xấu đến sụn chêm và sụn mặt khớp, tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
Sau khi chấn thương:
– Người bệnh nghe thấy tiếng “rắc” phát ra từ đầu gối.
– Gối đau và sưng phù nề do dây chằng vừa đứt, dẫn đến chảy máu và tổn thương cấu trúc bên trong của khớp (bao khớp và các dây chằng bên). Cơn đau trở nên dữ dội hơn khi vận động mạnh hoặc vẫn tiếp tục di chuyển. Tuy nhiên các triệu chứng này sẽ giảm và mất dần sau 2 – 3 tuần.
Một thời gian sau, bệnh nhân có những dấu hiệu:
– Có cảm giác kẹt khớp: Người bị đứt dây chằng chéo trước có cảm giác khớp như bị trật và kẹt ở một tư thế nào đó, phải cử động hoặc duỗi gối thì khớp mới trở về trạng thái bình thường được.
– Khớp gối mất vững: Người bệnh khi di chuyển nhanh hoặc chạy rất dễ té ngã do không trụ được chân, tình trạng này mọi người thường gọi là bị “sụm” gối. Ngoài ra, khi lên cầu thang có cảm giác không vững, không kiểm soát được khớp gối, đồng thời khó khăn khi đi xuống dốc hoặc bước xuống cầu thang, từ đó giảm hẳn khả năng vận động.
– Teo cơ: Kích thước đùi bị chấn thương nhỏ dần, do teo cơ tứ đầu (cơ đùi trước), vì vậy hoạt động của chân này cũng yếu dần. Đối với đối tượng nữ, nhân viên văn phòng hoặc người ít vận động thì tình trạng teo cơ càng dễ xảy ra và tiến triển nhanh hơn.
Vì sao nhiều người thường bỏ sót chấn thương đứt dây chằng chéo trước?Khi dây chằng bị tổn thương, cơn đau thường sẽ hết vài ngày sau đó. Vì vậy, nhiều người nhầm tưởng rằng đây chỉ là tổn thương nhẹ như bong gân nên không cần đến bác sĩ thăm khám cụ thể. Hoặc có trường hợp bệnh nhân chỉ chụp X-quang thông thường, không phát hiện gãy xương nên càng chủ quan và chỉ uống thuốc giảm đau. Do vậy, các tổn thương dây chằng, nhất là đứt dây chằng chéo trước thường bị bỏ sót. Đặc biệt với phụ nữ nhu cầu vận động không cao (ít chơi thể thao, ít vận động mạnh) nên rất khó phát hiện..
Khi bị chấn thương tại vùng khớp gối, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa xương khớp uy tín. Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng và có thể chỉ định chụp phim cộng hưởng từ (MRI) để xác định bạn có bị đứt dây chằng hay không.
Lưu ý trong các chẩn đoán hình ảnh, chụp X-quang hay chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) không thể đánh giá chính xác hết các tổn thương cấu trúc khớp gối, cụ thể đối với các phần bị che bởi xương sẽ không quan sát được. Tuy nhiên, chụp MRI có thể mô tả rõ nét các phần bị che bởi xương, phát hiện và đánh giá chính xác tổn thương ở xương, dây chằng, sụn chêm và sụn khớp.
Dựa vào các yếu tố: tuổi tác, nhu cầu vận động, mức độ tổn thương dây chằng, các tổn thương phối hợp…bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho mỗi bệnh nhân. Không phải lúc nào có triệu chứng đứt dây chằng chéo trước, bác sĩ cũng chỉ định phẫu thuật.
Đối với bệnh nhân lớn tuổi hoặc gặp tổn thương đứt dây chằng không hoàn toàn, mức độ lỏng gối ít, mắc một số bệnh nội khoa hoặc có vấn đề về rối loạn đông máu…thì không nhất thiết phải phẫu thuật, vẫn có thể điều trị hiệu quả theo hướng bảo tồn.
Nhiều bệnh nhân trong nước đánh giá cao trị liệu sóng xung kích Shockwave và chiếu tia laser mô tế bào sâu cấp IV tại phòng khám ACC. Đây là những phương pháp hiện đại được áp dụng trong điều trị các chấn thương, có tác dụng hồi phục các tổn thương cấu trúc khớp gối, tăng quá trình tuần hoàn, hạn chế biến chứng thoái hóa khớp. Ngoài ra nếu có dấu hiệu teo cơ đùi, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các bài tập vật lý trị liệu phù hợp nhằm phục hồi cơ nhanh chóng.
Dấu Hiệu Cảnh Báo Đứt Dây Chằng Chéo Trước
1/ Đứt dây chằng chéo cấp tính
Trong thể thao, đứt dây chằng chéo trước xảy ra khi có lực tác động bất thường vào gối làm dây chằng căng quá mức dẫn đến đứt rách, ví dụ té ngã, va chạm, chơi xấu, mất trụ..
Khoảng 40% bệnh nhân có nghe được tiếng kêu “rắc” ngay khi chấn thương và rất đau. Những trường hợp này đa số phải khiêng cáng ra khỏi sân. Thường vận động viên sẽ không thể tiếp tục thi đấu và gối sẽ sưng to do tràn máu sau vài giờ trong 70% trường hợp.
Những chấn thương nhẹ hơn ví dụ rách sụn chêm, hay rách đứt các dây chằng bên ngoài gối sẽ rất hiếm khi có tràn máu khớp gối gây sưng to khớp gối. Điều này cũng có nghĩa là khi một chấn thương mà không gây sưng gối (từ vừa đến rất nhiều) thì có thể nghi ngờ không bị đứt dây chằng.
Tóm lại dấu hiệu để biết đứt dây chằng chéo trước là: có chấn thương đủ mạnh, gối sưng to sau chấn thương, không tiếp tục chạy nhảy được nữa.
Biểu hiện chủ yếu của đứt dây chằng chéo trước là lỏng gối, teo cơ đùi trước và đau do thoái hoá khớp.
Giai đoạn này thì những dấu hiệu trên không còn nữa, bệnh nhân cũng ít đau, thay vào đó là các dấu hiệu lỏng gối: lỏng lẻo khi chạy nhảy, chân có cảm giác bán trật ra ngoài khi đi trên đường gồ ghề, không thể trụ bằng 1 chân đau khi đứng hay nhảy, cơ tứ đầu đùi thường teo nhanh.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): cộng hưởng từ là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, nó rất có ý nghĩa trong chẩn đoán tổn thương phần mềm của khớp gối. MRI giúp đánh giá sự liên tục của dây chằng và các tổn thương khác kèm theo như rách sụn chêm, thương tổn sụn khớp, dây chằng bên, dây chằng chéo sau. MRI còn cho thấy phù tủy xương trong 80% các trường hợp. Đối với chẩn đoán đứt dây chằng chéo trước đầu gối cộng hưởng từ có độ nhạy từ 98% đến 99%, độ đặc hiệu 96,7%, độ chính xác 97%.
Nghiệm pháp Lachman: là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán tổn thương dây chằng gối, có thể thực hiện cả giai đoạn cấp lúc gối đang sưng đau. Nghiệm pháp này có độ nhạy đến 87 – 98% . Cách khám như sau: bệnh nhân nằm, thả lỏng chân, gối gập 20-30 độ, người khám cố định đùi bệnh nhân bằng tay hoặc giữ giữa một tay và gối của mình, tay kia nắm và di chuyển mâm chày ra trước. Nghiệm pháp dương tính khi nhìn thấy và cảm giác được mâm chày di chuyển ra trước nhiều hơn bình thường. Kết quả: độ 1 (1+) khi mâm chày di chuyển ra trước 3 – 5mm, độ 2 (2+): 6 – 10mm, độ 3 (3+): trên 10mm.
Đứt Dây Chằng Chéo Trước Khớp Gối, Điều Trị Thế Nào?
Khớp gối là khớp bản lề, là một khớp yếu nhất của cơ thể. Khớp gối gồm 3 khớp là khớp chày-đùi, khớp chè-đùi và khớp chày-chè. Sự vững khớp gối được bảo đảm bởi các yếu tố cân cơ, dây chằng, bao khớp…
Về mặt dây chằng, khớp gối có 4 dây chằng là: dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên ngoài và dây chằng bên trong. Do khớp gối là khớp lỏng lẻo nên rất hay bị chấn thương như: trật khớp, gãy xương, đứt dây chằng, tổn thương sụn… trong đó đứt dây chằng chéo trước là tổn thương hay gặp nhất. Theo thống kê ở Mỹ mỗi năm có khoảng 200.000 trường hợp tổn thương dây chằng chéo trước.
Dây chằng chéo trước bị đứt khiến mâm chày sẽ bị di lệch ra trước so với xương đùi, làm cho khớp gối bị mất vững khiến người bệnh đi lại khó khăn. Tình trạng lỏng khớp kéo dài dẫn đến các tổn thương khác như: teo cơ, rách sụn chêm, thoái hóa khớp…
Về mặt giải phẫu dây chằng chéo trước gồm 2 bó là: bó trước trong và bó sau ngoài. Bó trước trong là bó chính có tác dụng giữ vững gối khi gấp, bó sau ngoài là bó phụ có tác dụng giữ vững gối khi duỗi.
1- Nguyên nhân: có 2 loại
– Chấn thương trực tiếp chiếm khoảng 30% xảy ra khi va chạm trực tiếp vào vùng gối hay gặp ở các môn thể thao đối kháng: bóng đá, bóng chuyền… hoặc tai nạn giao thông té đập gối.
– Chấn thương gián tiếp là loại hay gặp nhất như trong trường hợp đang chạy thì dừng hoặc chuyển hướng đột ngột trong lúc bàn chân giữ nguyên..
2- Triệu chứng lâm sàng và chẩn đoán:
+ Hỏi bệnh sử, có thể bệnh nhân nghe thấy tiếng “rắc” sau chấn thương, sau đó gối sưng nề và hạn chế vận động do chảy máu trong bao khớp gối. Dù có được điều trị hay không thì các triệu chứng cũng tự hết sau vài tuần.
+ Lỏng gối– Bệnh nhân có cảm giác chân yếu khi đi lại.– Khó khăn khi đứng trụ một chân bên gối lỏng.– Khi chạy nhanh có cảm giác sụm chân, dễ vấp ngã.– Khi đi nhanh trên đường không bằng phẳng, dễ có cảm giác trẹo gối.– Lên cầu thang cảm giác không thật chân, khó khăn khi đi xuống dốc hoặc bước xuống cầu thang.
+ Teo cơĐùi bên chấn thương nhỏ dần so với bên lành do teo cơ. Triệu chứng này thường xuất hiện muộn nguyên nhân vì khớp gối lỏng lẻo dẫn đến bệnh nhân ít vận động do đau.Teo cơ dễ xảy ra ở những người ít hoạt động như dân văn phòng, học sinh… Tuy nhiên đối với vận động viên thể thao, triệu chứng lỏng gối thường biểu hiện không rõ ràng vì cơ đùi rắn chắc làm cho gối vững giả tạo, mặc dù dây chằng chéo trước đã đứt hoàn toàn.
+ Các nghiệm pháp giúp chẩn đoán:Các nghiệm pháp được bác sĩ thực hiện giúp chẩn đoán tổn thương dây chằng chéo trước gồm: ngăn kéo trước, Lachsman, Pivot shift đều dương tính tùy mức độ phụ thuộc vào mức tổn thương dây chằng.Khi có các triệu chứng trên các bác sĩ sẽ cho chỉ định chụp X-quang và MRI khớp gối. Chụp X-quang giúp chẩn đoán các trường hợp bong dứt điểm bám và tình trạng xương. Chụp cộng hưởng từ khớp gối ngoài giúp chẩn đoán đứt dây chằng còn giúp phát hiện các tổn thương kèm theo như sụn chêm, sụn khớp, dây chằng chéo sau, dây chằng bên…
3.1 Điều trị bảo tồn:
3.1.1 Chỉ định:– Đứt không hoàn toàn dây chằng chéo trước, khớp gối còn vững– Đứt dây chằng chéo trước ở bệnh nhân lớn tuổi.– Đứt dây chằng chéo trước ở trẻ em còn sụn tăng trưởng
3.1.2 Điều trị: chủ yếu dùng thuốc giảm đau, kháng viêm, tập vật lý trị liệu tăng sức mạnh cơ tứ đầu đùi.
3.2 Điều trị phẫu thuật: Phẫu thuật nội soi tái tạo lại dây chằng chéo trước đứt là phẫu thuật phổ biến hiện nay ở Việt Nam và trên thế giới.Thời điểm phẫu thuật tốt nhất là sau 3 tuần kể từ khi bị chấn thương.
Phẫu thuật viên có thể dùng mảnh ghép bằng gân khác thay thế dây chằng chéo trước khớp gối đã bị đứt, có thể là mảnh ghép tự thân hoặc đồng loại. Tuy nhiên do hiện nay ở Việt Nam các ngân hàng mô chưa phát triển nên chủ yếu vẫn là dùng các mảnh ghép tự thân là chính. Các mảnh ghép tự thân hiện nay hay được sử dụng là: mảnh ghép gân hamstring, mảnh ghép gân bánh chè, mảnh ghép gân mác dài, mảnh ghép gân tứ đầu đùi…
Việc sử dụng mảnh ghép nào là tùy theo sở thích và kỹ năng được đào tạo của từng phẫu thuật viên, tuy nhiên mảnh ghép hamstring vẫn là mảnh ghép được ưa thích và hay dùng hơn cả.
Có nhiều kỹ thuật mổ nội soi tái tạo lại dây chằng chéo trước khớp gối. Hiện nay tại khoa Y học thể thao Bệnh viện Nhân dân 115 chúng tôi có thể triển khai tất cả các kỹ thuật đó như: 2 bó 3 đường hầm, 2 bó 4 đường hầm, 1 bó 2 đường hầm và cho kết quả rất tốt. Việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật nào là tùy theo từng đối tượng bệnh nhân, kinh nghiệm và kỹ năng được đào tạo của từng phẫu thuật viên.
Sau mổ bệnh nhân sẽ được bất động chân phẫu thuật bằng nẹp Zimmer ở tư thế duỗi và đi 2 nạng không chống chân đau trong vòng 3 tuần. Sau mổ bệnh nhân sẽ được các kỹ thuật viên vật lý trị liệu hướng dẫn chườm đá chống sưng nề và tập vật lý trị liệu:
Quá trình tập vật lý theo từng giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: 2 tuần đầu sau mổMang nẹp Zimmer 24/24h trừ khi tập, chườm đá gối chấn thương ngày 2-3 lần, mỗi lần từ 5-10 phút, tập lắc xương bánh chè, tập day sẹo vết mổ để chống dính, tập gồng cơ tĩnh, tháo nẹp tập gấp gối tới 60 độ. Tập nâng chân khỏi mặt giường.
+ Giai đoạn 2: từ tuần thứ 3 – tuần thứ 4Tập gấp gối tăng dần, tiếp tục tập gồng cơ đùi và cẳng chân với lực cản tăng dần. Sau 3 tuần có thể bỏ nạng và nẹp Zimmer, tập đạp xe trong phòng.
+ Giai đoạn 3: sau 4 tuần Tiếp tục tập gấp duỗi gối, tập gồng cơ với kháng lực tăng dần, tập lên xuống cầu thang, tập nhún đùi. Tập dáng đi bình thường.
Bệnh nhân chỉ trở lại với thể thao 9 tháng sau mổ.
BS.CK2 Trần Văn DươngPhụ trách khoa Y học thể thao – Bệnh viện Nhân dân 115
Tài liệu tham khảo 1-Benvennuti JF(1998), “Objective assesement of anterior tibial translation in Laschman test position”.2-Miller MD, Cole BJ,(2008), “Textbook of Arthroscopy”, Elsivier, 3-Murray MM at al(,2013), “The ACL handbook: Knee Biology,Mechanics, and Treatment”, Springer Science + Business Media Newyork4-Prentice W E, Voigh ML(2001), Rehabilitation of the knee, Techniques in musculoskeletal Rehabilation5- Nguyễn Văn Quang (1997), “Khám lâm sàng khớp gối”, Tạp chí y học Tp. Hổ Chí Minh, Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh.
Biểu Hiện Đứt Dây Chằng Chéo Trước Khớp Gối Bạn Không Thể Không Biết
1. Đứt dây chằng chéo trước cấp tính:
Trong thể thao, đứt dây chằng chéo trước xảy ra khi có lực tác động bất thường vào gối làm dây chằng căng quá mức dẫn đến đứt rách, ví dụ té ngã, va chạm, chơi xấu, mất trụ..
Khoảng 40% bệnh nhân có nghe được tiếng kêu ‘ rắc ‘ ngay khi chấn thương và rất đau. Những trường hợp này đa số phải khiêng cáng ra khỏi sân. Thường vận động viên sẽ không thể tiếp tục thi đấu và gối sẽ sưng to do tràn máu sau vài giờ trong 70% trường hợp.
Những chấn thương nhẹ hơn ví dụ rách sụn chêm, hay rách đứt các dây chằng bên ngoài gối sẽ rất hiếm khi có tràn máu khớp gối gây sưng to khớp gối. Điều này cũng có nghĩa là khi một chấn thương mà không gây sưng gối (từ vừa đến rất nhiều) thì có thể nghi ngờ không bị đứt dây chằng
Lưu ý phải có chấn thương đủ mạnh thì dây chằng mới có thể bị đứt.
Giai đoạn này thì những dấu hiệu trên không còn nữa, bệnh nhân cũng ít đau, thay vào đó là các dấu hiệu lỏng gối: lỏng lẻo khi chạy nhảy, chân có cảm giác bán trật ra ngoài khi đi trên đường gồ ghề, không thể trụ bằng một chân đau khi đứng hay nhảy, cơ tứ đầu đùi thường teo nhanh.
Có nghĩa là trong giai đoạn mãn tính này, biểu hiện chủ yếu của đứt dây chằng chéo trước là lỏng gối, teo cơ đùi trước và đau do thoái hoá khớp.
Ngay tại hiện trường cũng có thể đánh giá được có tổn thương dây chằng chéo trước, cần phải khám theo trình tự nhìn sờ đo vận động như các chấn thương cơ xương khớp khác. Có thể thấy bầm tím quanh gối, gối sưng to mất các chỗ lõm bình thường, chạm xương bánh chè dương tính do tràn dịch.
Các nghiệm pháp khám dây chằng chéo trước gối dựa trên cơ sở sự xoay và trượt của mâm chày trên lồi cầu tăng lên bất thường khi dây chằng chéo trước bị tổn thương. Có thể tóm tắt đánh giá tổn thương dây chằng chéo trước bằng các nghiệm pháp sau:
– Nghiệm pháp Lachman: là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán tổn thương dây chằng gối, có thể thực hiện cả giai đoạn cấp lúc gối đang sưng đau. Nghiệm pháp này có độ nhạy đến 87 – 98% . Cách khám như sau: bệnh nhân nằm, thả lỏng chân, gối gập 20-30 độ, người khám cố định đùi bệnh nhân bằng tay hoặc giữ giữa một tay và gối của mình, tay kia nắm và di chuyển mâm chày ra trước. Nghiệm pháp dương tính khi nhìn thấy và cảm giác được mâm chày di chuyển ra trước nhiều hơn bình thường. Kết quả: độ 1 (1+) khi mâm chày di chuyển ra trước 3 – 5mm, độ 2 (2+): 6 – 10mm, độ 3 (3+): trên 10mm.
– Nghiệm pháp ngăn kéo trước: ít nhạy hơn Lachman. Cách làm cũng như trên nhưng gối gập 90 độ. Đánh giá kết quả tương tự.
– Các nghiệm pháp phát hiện dấu bán trật – xoay bao gồm: Nghiệm pháp gập xoay (flexion-rotation-drawer test), pivot shift, MacIntosh, và Losee test (Silbey and Fu). Nghiệm pháp dương tính khi mâm chày ngoài sẽ bị bán trật và xoay trong so với lồi cầu ngoài tại vị trí gối gập 30-40 độ khi chuyển từ gấp sang duỗi hoặc ngược lại.
– Chụp X-quang: X-Quang thẳng – nghiêng cho thấy các thương tổn khác như gãy xương, dị vật, u bướu…Trước đây khi chưa có MRI thì chụp X quang gối có cản quang bơm vào khớp gối để có thể phát hiện những thương tổn phần mềm của khớp nhưng hiện nay không còn sử dụng.
– Chụp cộng hưởng từ (MRI): cộng hưởng từ là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, nó rất có ý nghĩa trong chẩn đoán tổn thương phần mềm của khớp gối. MRI giúp đánh giá sự liên tục của dây chằng và các tổn thương khác kèm theo như rách sụn chêm, thương tổn sụn khớp, dây chằng bên, dây chằng chéo sau. MRI còn cho thấy phù tủy xương trong 80% các trường hợp. Đối với chẩn đoán đứt dây chằng chéo trước khớp gối, cộng hưởng từ có độ nhạy từ 98% đến 99%, độ đặc hiệu 96,7%, độ chính xác 97%.
– Dụng cụ đo độ di lệch giữa mâm chày: Dụng cụ này được Daniel và cộng sự nghiên cứu sản xuất năm 1982, đây là dụng cụ cho ta biết chính xác độ dãn và mức độ thương tổn dây chằng chéo trước khớp gối một cách khách quan, cả trước mổ và sau mổ. Khi có chênh lệch giữa bên bệnh và bên lành lớn hơn 5mm thì khẳng định dây chằng chéo đã bị đứt. Những loại máy hiện hành là KT 1000, KT 2000, CA 4000.
+ Các nghiệm pháp chẩn đoán tổn thương sụn chêm kèm theo:
Nghiệm pháp Mc Murray, nghiệm pháp Appley
Nghiệm pháp Thessaly
Một câu hỏi được rất nhiều bạn quan tâm ” Đứt dây chằng chéo trước có cần mổ gấp hay không ?Đứt Dây Chằng Chéo Trước: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Điều Trị
Đứt dây chằng chéo trước là một trong những tổn thương phổ biến ở khớp gối. Những vận động viên tham gia những môn thể thao cường độ cao như bóng đá, bóng chuyền… thường dễ bị tổn thương hơn. Có nhiều phương pháp điều trị đứt dây chằng chéo trước. Có thể là nghỉ ngơi, điều trị phục hồi chức năng, thậm chí phải phẫu thuật. Điều này còn phụ thuộc vào mức độ tổn thương và cường độ hoạt động của bạn. Vì vậy, hiểu biết về nguyên nhân, triệu chứng và điều trị đứt dây chằng chéo trước là rất quan trọng.
1. Dây chằng chéo trước là gì?Khớp gối được cấu tạo bởi 3 xương: xương chày, xương đùi, xương bánh chè. Các xương kết nối với nhau bới các dây chằng. Có 4 dây chằng chính ở khớp gối. Đó là dây chằng chéo trước và sau, dây chằng bên trong và ngoài. Chúng hoạt động như những sợi dây thừng vững chắc để liên kết các xương với nhau và giữ cho khớp gối ổn định.
Dây chằng chéo trước chạy chéo từ phía ngoài vào trong, từ sau ra trước. Hướng đi của nó giống như hướng khi bạn đặt bàn tay vào túi quần vậy. Nó có vai trò cố định khớp gối theo trục trước sau. Đồng thời, nó giữ chặt xương chày, không cho xương này xoay lệch vào trong so với xương đùi.
Dây chằng chéo trước có thể bị tổn thương theo nhiều cách khác nhau. Có thể là:
Thay đổi hướng đột ngột
Dừng lại đột ngột
Tiếp đất không đúng cách từ một cú nhảy
Tiếp xúc trực tiếp hoặc va chạm với lực mạnh. Ví dụ: dùng chân cản một quả bóng, té đập đầu gối
Thông thường, nam giới thường bị tổn thương nhiều hơn nữ giới.
3. Triệu chứng đứt dây chằng chéo trước là gì?Bạn có thể nghe tiếng “rắc” trong khớp gối khi đứt dây chằng chéo trước. Nhưng nó không xảy ra ở hầu hết các trường hợp. Các triệu chứng thường gặp là:
Đau: Bạn có thể cảm thấy đau chói vùng gối. Nếu tổn thương nhỏ, bạn có thể không thấy đau. Một vài trường hợp gặp khó khăn đi đứng trên chân bị thương.
Sưng: Thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu. Bạn có thể giảm sưng bằng cách chườm đá, nâng cao chân.
Khó khăn trong đi lại: Nếu chân của bạn không thể chịu được áp lực, thì việc đi lại sẽ gặp khó khăn. Bạn cảm thấy đau hay khó chịu khi đi nhanh, leo cầu thang, chạy nhảy. Một vài trường hợp thấy khớp gối trở nên lỏng lẻo hơn.
Giảm tầm hoạt động khớp gối: Nếu bị đứt dây chằng chéo trước, có thể bạn không gấp hay duỗi khớp gối như bình thường được.
4. Đứt dây chằng chéo trước có tự lành được không? 5. Đứt dây chằng chéo trước có đi được không?Trong nhiều trường hợp, bạn vẫn đi lại được. Khi đi, bạn có thể cảm thấy đau hoặc dáng đi bất thường, khó khăn trong leo cầu thang, chạy nhảy. Vì vậy, đứt dây chằng chéo trước có thể bị bỏ sót.
6. Điều trị đứt dây chằng chéo trướcĐiều trị dây chằng chéo trước bao gồm phương pháp không phẫu thuật và phẫu thuật. Lựa chọn phương pháp nào cần xem xét nhiều yếu tố như: mức độ tổn thương, nhu cầu hoạt động. Ví dụ, vận động viên chơi những môn thể thao cần sự nhanh nhẹn có thể cần phẫu thuật để chơi thể thao một cách an toàn. Ngược lại, những người ít hoạt động, như người già, có thể không cần phẫu thuật.
6.1 Không phẫu thuậtNhư đã nói, khi dây chằng chéo bị đứt hay rách thì không tự lành nếu không phẫu thuật. Nhưng điều trị không phẫu thuật có thể hiệu quả cho những bệnh nhân già hoặc mức độ hoạt động rất thấp. Nếu sự ổn định tổng thể của khớp gối nguyên vẹn, bác sĩ có thể khuyến cáo bạn không phẫu thuật.
Nẹp giúp giữ vững khớp gối của bạn. Để giữ vững hơn nữa, bạn có thể cần đến nạn. Việc dùng nạn giúp bạn không đặt áp lực lên chân bị thương.
Khi tình trạng sưng giảm bớt, một chương trình phục hồi chức năng an toàn được khởi động. Các bài tập được thiết kế giúp làm mạnh cơ, lấy lại được tầm hoạt động bình thường của khớp gối.
6.2 Điều trị phẫu thuật (tái tạo dây chằng chéo trước)Hầu hết, đứt dây chằng chéo trước không thể khâu lại được. Vì vậy, dây chằng cần được tái tạo. Nghĩa là, bác sĩ sẽ thay thế dây chằng của bạn bằng một mảnh ghép khác. Mảnh ghép này hoạt động như một nền tảng cho một dây chằng mới phát triển.
Mảnh ghép thường được lấy từ những vị trí khác trong cơ thể. Ví dụ: gân gót, gân cơ tứ đầu đùi, gân cơ thon….
Hiện nay, phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước được thực hiện bằng nội soi. Phương pháp nội soi ít xâm lấn và thời gian hồi phục nhanh hơn. Sau phẫu thuật, bạn cũng cần đến phục hồi chức năng – vật lí trị liệu để trở lại hoạt động như bình thường.
7. Quá trình điều trị bao lâu thì lành?Nếu điều trị không phẫu thuật, bạn có thể quay trở lại sinh hoạt và chơi thể thao sau 3 tháng. Nếu phẫu thuật, thời gian kéo dài hơn, từ 6 – 9 tháng. Con số này chỉ mang tính chất tham khảo. Nó còn phụ thuộc vào cơ địa, việc tuân thủ điều trị của bạn.
Chia sẻ thông tin hữu ích này cho mọi người trên:
Cập nhật thông tin chi tiết về Đứt Bán Phần Dây Chằng Chéo Trước Có Cần Mổ Hay Không ? trên website Zqnx.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!